Το έργο «Βlueislands» – Interreg Med (seasonal variation of waste as an effect of tourism – εποχιακή διακύμανση των αποβλήτων ως συνέπεια του τουρισμού) διερευνά το φαινόμενο της εποχιακής διακύμανσης στην παραγωγή αποβλήτων σε νησιά της Μεσογείου, με σκοπό να αντιμετωπίσει και να μειώσει τις επιπτώσεις από αυτό, με τη δημιουργία ενός μοντέλου που στοχεύει στη βιωσιμότητα του τουρισμού.
Το έργο περιλαμβάνει καταγραφή, έρευνα, εφαρμογή καλών πρακτικών, προτάσεις πολιτικής στρατηγικής και ενημέρωση – ευαισθητοποίηση. Την Ημερίδα χαιρέτισε ο εντεταλμένος Περιφερειακός Σύμβουλος στον τομέα των «ευρωπαϊκών και διεθνών θεμάτων» Γιώργος Αλεξάκης και ο Αντιδήμαρχος Ηρακλείου «καθαριότητας και ανακύκλωσης» Χάρης Μαμουλάκης.
Την Ημερίδα συντόνισε η προϊσταμένη της Δ/νσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού και υπεύθυνη για τα ευρωπαϊκά προγράμματα στην Περιφέρεια Κρήτης, Ελένη Χατζηγιάννη, η οποία έκανε και μία συνολική παρουσίαση για τις δράσεις της Περιφέρειας στα ευρωπαϊκά έργα. Η συντονίστρια του blueislands, Καργάκη Ελένη παρουσίασε το έργο και τα μέλη της Ομάδας έργου και στελέχη της Περιφέρειας Κανδηλογιαννάκη Μαρία και Δαφνομήλη Δήμητρα παρουσίασαν τα αποτελέσματα των ερευνών και μελετών του έργου.
Στη συγκεκριμένη Ημερίδα παρουσιάστηκαν από την Ομάδα του έργου, τα αποτελέσματα των ερευνών και μελετών που διεξάγονται δύο χρόνια τώρα σε τρεις επιλεγμένες παραλίες του νησιού (Ρέθυμνο Αρίνα και Κρασσάς – Τσούτσουρας). Οι έρευνες αυτές αφορούν στην καταγραφή και ανάλυση της ρύπανσης που προκαλείται από τους επισκέπτες στις επιλεγμένες παραλίες, στη διερεύνηση των χαρακτηριστικών των αποβλήτων που παράγονται από την τουριστική βιομηχανία πέριξ αυτών των παραλιών, στη διερεύνηση της σύστασης των αποβλήτων που παράγονται εντός των ξενοδοχείων όλων των κατηγοριών (αντιπροσωπευτικά 160 ξενοδοχεία – 10% του συνόλου της Κρήτης) και συλλογή στοιχείων για τα 5 τελευταία χρόνια για την παραγωγή αποβλήτων γενικότερα και τον τουρισμό.
Κάποια βασικά σημεία που προβλήθηκαν ήταν ότι η παράκτια ρύπανση που αυξάνεται κατά 117% τους μήνες της υψηλής τουριστικής περιόδου, αποτελείται κατά 84% από τεχνητά πολυμερή (πλαστικά) στο σύνολο των συλλεχθέντων απορριμμάτων, ενώ η ανάλυση από τις δειγματοληψίες άμμου έδειξε ότι όλες οι παραλίες είναι ρυπασμένες από μικροπλαστικά, με μέση συγκέντρωση 213 μικροπλαστικά ανά κιλό άμμου. Αυτά τα αποτελέσματα αποδεικνύουν πόσο εκτεθειμένο είναι το θαλάσσιο οικοσύστημα από την ανθρώπινη ρύπανση καθώς οι παραλίες αποτελούν τη μεγάλη πύλη για την εισροή των πλαστικών στη θάλασσα.
Επίσης, από τη μελέτη για την παραγωγή αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις, φάνηκε ότι δεν υπάρχει διαχωρισμός των παραγόμενων σε τεράστιες ποσότητες πλαστικών μίας χρήσης από τις επιχειρήσεις, και παράλληλα ότι οι τουρίστες παρόλο που είναι ευαισθητοποιημένοι στο θέμα της ανακύκλωσης μπερδεύονται με τον μη ευδιάκριτο διαχωρισμό των κάδων, με αποτέλεσμα να απορρίπτουν τα απόβλητα χωρίς διαλογή. Τα αποτελέσματα ήταν πιο ενθαρρυντικά από την πλευρά των ξενοδοχείων, όπου καταγράφηκε συνολικά σχεδόν η διαλογή στην πηγή των ειδικών ρευμάτων (τηγανέλαια, μπαταρίες, λαμπτήρες κλπ), ενώ διαφαίνεται μια πρόθεση και προσπάθεια για διαλογή στην πηγή των ανακυκλώσιμων υλικών στα μεγάλα ξενοδοχεία.
Επισημάνθηκε βέβαια από τη συντονίστρια του έργου Ελένη Καργάκη, ότι το υφιστάμενο σύστημα υποδομών διαχείρισης αποβλήτων και οι δράσεις και τα προγράμματα για την διαλογή στην πηγή που προβλέπει ο ΠΕΣΔΑ Κρήτης δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί και αυτό παίζει μεγάλο ρόλο στα ανησυχητικά αποτελέσματα του έργου. Επίσης τονίστηκε στη συζήτηση με τους εμπειρογνώμονες που συμμετείχαν στην Ημερίδα η αναγκαιότητα να επιβληθεί νομοθετικά η υποχρέωση στα ξενοδοχεία (πχ. στην άδεια λειτουργίας) να υλοποιούν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την διαλογή στην πηγή όλων των ρευμάτων των αστικών αποβλήτων που παράγονται εντός.
Τα ίδια όμως προβλήματα φαίνεται να ισχύουν και για τα υπόλοιπα νησιά της Μεσογείου που συμμετέχουν στο έργο. Η έντονη εποχικότητα του τουρισμού που αυξάνει τις απαιτήσεις την καλοκαιρινή περίοδο σε συνδυασμό με τα προβλήματα που δημιουργεί η νησιωτικότητα για την ανάπτυξη και ορθή λειτουργία ολοκληρωμένων υποδομών, οδηγούν πάνω κάτω στα ίδια αποτελέσματα για την παράκτια ρύπανση και στην κοινή αναζήτηση λύσεων για ένα πιο βιώσιμο σύστημα τουρισμού.
Το έργο άλλωστε προβλέπει αυτή την αδυναμία και στον προγραμματισμό του εκτός από τη συσχέτιση των αποβλήτων με τον τουρισμό περιλαμβάνει και την αξιολόγηση του υφιστάμενου συστήματος υποδομών διαχείρισης αποβλήτων κάθε νησιού για να μπορεί να καταλήξει σε πιο αποτελεσματικά σχέδια δράσης.
Από τα αποτελέσματα της δουλειάς όλων των εταίρων ο επικεφαλής εταίρος (Κύπρος) έχει δημιουργήσει ένα πολυδιάστατο και δυναμικό ηλεκτρονικό εργαλείο το οποίο προτείνει τα κατάλληλα σχέδια δράσης για κάθε νησί ξεχωριστά. Αυτό επιτυγχάνεται διότι έχει προβλεφθεί η ιδιαιτερότητα κάθε νησιού με τη δυνατότητα να εντάξεις παραμέτρους τοπικών χαρακτηριστικών στο δυναμικό αυτό εργαλείο. Έχουν προταθεί αρκετά σχέδια δράσης για τις περιοχές της Κρήτης και το επόμενο στάδιο του έργου προβλέπει την πιλοτική εφαρμογή αυτών στις περιοχές μελέτης. Θα ακολουθήσει η αξιολόγηση των νέων αποτελεσμάτων μετά τα σχέδια δράσης μέσα στο 2019 και παράλληλα θα πραγματοποιηθεί τουριστική καμπάνια για την πρόληψη των αποβλήτων την οποία έχει αναλάβει η Κρήτη μαζί με την Μαγιόρκα να σχεδιάσουν για όλους τους εταίρους.
Το τελικό στάδιο του έργου προβλέπει την υποβολή νομοθετικών προτάσεων για την εποχιακή απόκλιση των αποβλήτων στο Πρωτόκολλο διαχείρισης της παράκτιας ζώνης της Μεσογείου (ICZM).
Η Ημερίδα θα επαναληφθεί στο Ρέθυμνο στις 22 Φεβρουαρίου 10.00 π.μ. στην αίθουσα συνεδριάσεων της Π.Ε. Ρεθύμνης, προκειμένου να ενημερωθούν αποτελεσματικότερα το κοινό και οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα για τα αποτελέσματα των μελετών και της έρευνας που έγινε στην περιοχή τους.
