Μάχη με τον χρόνο για τον εντοπισμό επιζώντων – Ειδικοί προειδοποιούν για τον κίνδυνο να πλήξουν την περιοχή νέα θανάσιμα σεισμικά παλιρροϊκά κύματα, την ώρα που ο απολογισμός των θυμάτων αυξήθηκε σε 373 νεκρούς και πάνω από 1.450 τραυματίες – «Η απουσία συστήματος έγκαιρου συναγερμού εξηγεί τους λόγους για τους οποίους δεν εντοπίσθηκε το τσουνάμι», παραδέχεται ο εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Διαχείρισης Καταστροφών.
Ο στρατός της Ινδονησίας και ομάδες διάσωσης «χτενίζουν» τις ακτές σήμερα, σε μια μάχη με τον χρόνο με την ελπίδα να βρουν επιζώντες από το φονικό τσουνάμι, που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 373 ανθρώπους.
Οι διασώστες χρησιμοποιούν βαριά μηχανήματα αλλά και τα γυμνά τους χέρια για να σκάψουν μέσα στη λάσπη και τα συντρίμμια κατά μήκος των 100 χιλιομέτρων που εκτείνονται οι δυτικές ακτές της Ιάβας.
Περισσότεροι από 1400 άνθρωποι τραυματίστηκαν και περίπου 12.000 κάτοικοι χρειάστηκε να μετακινηθούν σε υψηλότερα σημεία, καθώς οι αρχές παρέτειναν έως την Τετάρτη τις προειδοποιήσεις για υψηλό κυματισμό.
«Τουλάχιστον 373 άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ 128 άνθρωποι αγνοούνται αυτή τη στιγμή» δήλωσε ο Σουτόπο Πούρβο Νουγκρόχο, ένας εκπρόσωπος τύπου της υπηρεσίας αντιμετώπισης καταστροφών.
Το τσουνάμι του Σαββάτου κατέστρεψε περισσότερα από 700 κτίρια, από μικρά καταστήματα έως σπίτια, βίλες και ξενοδοχεία. Χρειάστηκαν μόλις 24 λεπτά μετά την κατολίσθηση προκειμένου τα κύματα να πλήξουν τις ακτές και δεν υπήρξε προειδοποίηση για τον πληθυσμό που ζει κοντά στην θάλασσα.
Τι προκάλεσε το τσουνάμι;
Ένα μεγάλο κομμάτι μιας πλαγιάς του ηφαιστειώδους νησιού Ανάκ Κρακατόα έπεσε στον ωκεανό και προκάλεσε τσουνάμι το οποίο έπληξε τις ινδονησιακές ακτές, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους, δήλωσαν σήμερα αξιωματούχοι και επιστήμονες.
Τουλάχιστον 373 άνθρωποι σκοτώθηκαν, 1.459 τραυματίστηκαν και 128 συνεχίζουν να αγνοούνται ενώ πολλά κτίρια υπέστησαν σοβαρές ζημιές όταν σημειώθηκε το τσουνάμι, σχεδόν χωρίς προειδοποίηση, στα Στενά Σοντ, ανάμεσα στα νησιά Ιάβα και Σουμάτρα, αργά το βράδυ του Σαββάτου.
Το Ανάκ Κρακατόα εκτόξευε στάχτη και λάβα για μήνες προτού καταρρεύσει ένα τμήμα της νοτιοδυτικής πλευράς του ηφαιστείου, 0,64 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δήλωσε Ινδονήσιος αξιωματούχος.
«Αυτό προκάλεσε μια υποθαλάσσια κατολίσθηση και τελικά προκάλεσε το τσουνάμι», είπε η Ντουικορίτα Καρναουάτι, επικεφαλής της μετεωρολογικής υπηρεσίας, η οποία πρόσθεσε πως τα κύματα έπληξαν τις ακτές 24 λεπτά αργότερα.
Εικόνες που μετέδωσε ο δορυφόρος της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας Stentinel-1 δείχνουν ένα μεγάλο κομμάτι της νότιας πλευράς του ηφαιστείου να πέφτει στον ωκεανό, δήλωσαν επιστήμονες.
«Όταν αυτό το κομμάτι γης πέφτει στον ωκεανό… εκτοπίζει την επιφάνεια του ωκεανού προκαλώντας την κάθετη μετατόπιση που προκάλεσε το τσουνάμι», δήλωσε ο Σαν Τέιλορ-Όφορντ, σεισμολόγος στην GNS Science στο Ουέλινγκτον, αναφερόμενος στις υποθαλάσσιες κατολισθήσεις.
Ο Τέιλορ-Όφορντ είπε πως η έκρηξη και το «περιβάλλον υψηλού θορύβου» μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο η κατολίσθηση δεν καταγράφηκε σεισμικά.
Το γεγονός ότι το τσουνάμι προκλήθηκε από ηφαίστειο, και όχι από σεισμό, μπορεί να είναι ο λόγος για τον οποίο δεν προκλήθηκε ειδοποίηση για τσουνάμι, είπαν επιστήμονες.
#Anak #Krakatoa #tsunami, potentially triggered by an underwater / subaerial #landslide + tide (14:00 UTC, Dec. 22nd)? Southern flank seems to fit best (see animation). Remark: source is not confirmed, but #tryingtosolveit, #Indonesia @UKEQ_Bulletin @infoBMKG @volcanodiscover pic.twitter.com/WEeG8pngy0
— Risklayer Maps (@risklayer_maps) December 23, 2018
Κάτοικοι των παραλιακών περιοχών ανέφεραν πως δεν είδαν ούτε αισθάνθηκαν οποιαδήποτε προειδοποιητικά σήματα, όπως έναν σεισμό ή το νερό που υποχωρεί κατά μήκος της παραλίας προτού υψωθούν κύματα ύψους έως και τριών μέτρων.
Ο Χοσέ Μπορέο, μηχανολόγος των ακτών που ειδικεύεται στους κινδύνους από τσουνάμι στην eCoast Marine Consulting, είπε πως το προκαλούμενο από κατολίσθηση ηφαιστειακό τσουνάμι ενέχει περισσότερο μυστήριο απ΄ό,τι ένα τσουνάμι που προκαλείται από σεισμό, το οποίο έχει μελετηθεί καλύτερα.
Υπάρχουν τόσες πολλές διαφορετικές μεταβλητές σε σχέση με τσουνάμι που προκαλούνται από κατολισθήσεις και ένα συγκεκριμένο σημείο με την ακριβή ταχύτητα και τον όγκο των βράχων που αποκολλούνται και πέφτουν στη θάλασσα προκειμένου να προκαλέσουν ένα κύμα.
«Στην Ινδονησία, περιμέναμε όλοι άλλον ένα μεγάλο τσουνάμι από σεισμό και στη συνέχεια έκρηξη, εδώ έχουμε μια ηφαιστειακή κατολίσθηση», είπε ο Μπορέρο.
«Έχω δει κάποιες εικόνες που δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει κάποιο είδος επικλινούς κατολίσθησης που μπορεί να εκτείνεται υποθαλασσίως αλλά καμία από αυτές δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί μέχρις ότου υπάρξει μια μελέτη χαρτογράφησης τον πυθμένα της θάλασσας».
Το Ανάκ Κρακατόα ή «παιδί του Κρακατόα» αναδύθηκε από το ηφαίστειο Κρακατόα, η έκρηξη του οποίου ήταν τόσο ισχυρή το 1888 ώστε ακούστηκε μέχρι το Περθ, δήλωσε η Μίκα Μακίνον, γεωφυσικός με έδρα το Βανκούβερ του Καναδά.
Περαιτέρω εκρήξεις συνεχίστηκαν από τον μεγάλο κρατήρα που δημιουργήθηκε.
Η Μακίνον είπε πως τα ηφαίστεια είναι αδύναμες, ακατάστατες σωροί από χαλαρά δεμένες μεταξύ τους πέτρες που πέφτουν κατηφορικά όλη την ώρα.
Αν αυτές τύχει να συναποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι, τότε μπορεί να εκτοπίσουν αρκετό νερό ώστε να προκληθεί τσουνάμι.
Δεν υπάρχουν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης που να μπορούν να εντοπίσουν τέτοια προκαλούμενα από κατολισθήσεις τσουνάμι.
Το Ανάκ Κρακατόα είναι τόσο κοντά στην ακτή που δεν θα μπορούσε να υπάρξει επαρκής χρόνος για αντίδραση και εκκένωση του πληθυσμού.
«Είναι δύσκολο να αναγνωρίσουμε ένα τσουνάμι που προκαλείται από κατολίσθηση, ιδιαίτερα αρκετά εγκαίρως ώστε να εκδώσουμε χρήσιμες προειδοποιήσεις», δήλωσε η Μακίνον.
«Ένα παρόμοιο συμβάν στο Ανάκ Κρακατόα μπορεί να προκαλέσει άλλο ένα, μπορεί και όχι. Ίσως ένα μήνα αργότερα, ή σε ένα χρόνο από τώρα. Δεν θα ξέρουμε ποτέ», είπε.
Το σύστημα συναγερμού υπολειτουργεί
Όπως αναφέρει επίσης σήμερα, Δευτέρα το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, μία απρόβλεπτη διαδοχή γεγονότων σε συνδυασμό με τις αστοχίες του συστήματος προειδοποίησης εξηγούν τον φονικό χαρακτήρα του τσουνάμι που κατέστρεψε τις ακτές του Στενού του Σοντ στην Ινδονησία, εξηγούν σήμερα εμπειρογνώμονες και αρχές.
Σε μία σειρά από tweet, τα οποία στην συνέχεια σβήστηκαν για να αντικατασταθούν από την έκφραση συγγνώμης, η Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστροφών έδινε την διαβεβαίωση ότι «δεν υπάρχει απειλή για τσουνάμι» την ώρα που το παλιρροϊκό κύμα κατευθυνόταν προς τις νότιες ακτές της Σουμάτρα και το δυτικό άκρο της Ιάβας.
«Η απουσία συστήματος έγκαιρου συναγερμού εξηγεί τους λόγους για τους οποίους δεν εντοπίσθηκε το τσουνάμι», παραδέχεται ο εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Σουτόπο Πούρβο Νουγκρόχο. «Τα σήματα έλευσης ενός τσουνάμι δεν ανιχνεύθηκαν και οι άνθρωποι δεν είχαν τον χρόνο να απομακρυνθούν.»
Οι σταθμοί μέτρησης της παλίρροιας και η μοντελοποίηση των δεδομένων είναι τα κύρια εργαλεία που χρησιμοποιούνται από τις ινδονησιακές υπηρεσίες για την πρόβλεψη των τσουνάμι, που εκδηλώνονται κυρίως έπειτα από σεισμούς.
Ακόμη και όταν όλοι οι σταθμοί παρακολούθησης βρίσκονται σε λειτουργία, οι αστοχίες του δικτύου είναι πολύ σημαντικές. Οι άνθρωποι συχνά δεν έχουν παρά ελάχιστο χρόνο για να φύγουν. Οι προσπάθειες για την βελτίωση του συστήματος δεν καρποφορούν εξαιτίας πλήθους προβλημάτων, από την έλλειψη εξοπλισμού μέχρι τις γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες.
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, η καταστροφή αποτελεί συνέπεια μίας μέτριας ισχύος έκρηξης του ηφαιστείου Ανακ Κρακατόα, που βρίσκεται στο Στενό του Σοντ. Η έκρηξη προκάλεσε υποθαλάσσια κατολίσθηση μέρους του ηφαιστείου και την μετατόπιση τεράστιων ποσοτήτων νερού.
«Δεν υπήρχε χρόνος για να τρέξεις»
«Τέτοια σήματα δεν θα είχαν ανιχνευθεί από το σύστημα έγκαιρου συναγερμού της Ινδονησίας, διότι είναι κατασκευασμένο για να ανιχνεύει τσουνάμι που προκαλούνται από σεισμούς», λέει ο Ρίτσαρντ Τιού, του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ.
«Το γεγονός ότι συνέβη την νύκτα επιδείνωσε το χάος. Υπήρχε ελάχιστη πιθανότητα να δει κανείς το τσουνάμι να έρχεται και να τρέξει να καλυφθεί».
Το ηφαίστειο Ανακ Κρακατόα ήταν ενεργό εδώ και πολλούς μήνες, τόσο που μία σχετικά ασήμαντη έκρηξη σαν αυτή που συνέβη το Σάββατο δεν έπρεπε να προκαλέσει υπέρμετρη ανησυχία στον πληθυσμό.
Μετά το καταστροφικό τσουνάμι του 2004, η Ινδονησία έθεσε σε λειτουργία πολλούς σταθμούς παρακολούθησης για τσουνάμι, αλλά, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσία Διαχείρισης Καταστροφών, βρίσκονται εκτός λειτουργίας εδώ και έξι χρόνια.
«Οι βανδαλισμοί, η έλλειψη πόρων, τεχνικά προβλήματα είναι όλα λόγοι για τους οποίους δεν έχουμε σταθμούς συναγερμού για τσουνάμι… Πρέπει να τους ξαναφτιάξουμε για να ενισχύσουμε το σύστημα προειδοποίησης στην Ινδονησία», λέει.
Αυτοί οι σταθμοί συνήθως είναι εγκατεστημένοι στα όρια των υποθαλάσσιων τεκτονικών πλατών και έχουν ως αποστολή την ανίχνευση μάλλον των τσουνάμι που προέρχονται από τους σεισμούς, παρά εκείνων που προκαλούνται από την ηφαιστειακή δραστηριότητα, εξηγεί ο Ντέιβιντ Ρόθερι, του ανοικτού πανεπιστημίου του Ηνωμένου Βασιλείου.
«Ακόμη και αν υπήρχε ένας από τους σταθμούς αυτούς δίπλα στο Ανακ Κρακατόα, το χρονικό περιθώριο του συναγερμού θα ήταν πολύ μικρό σε σχέση με την ταχύτητα των κυμάτων του τσουνάμι» (πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ).
«Ο αριθμός των θυμάτων θα συνεχίσει να αυξάνεται, όπως και ο απολογισμός των ζημιών», προεξόφλησε ο Σουτόπο Πούρβο Νουγκρόχο, ο εκπρόσωπος της υπηρεσίας, διευκρινίζοντας πως τουλάχιστον 57 άνθρωποι παραμένουν ακόμη αγνοούμενοι. Ο προηγούμενος απολογισμός τον οποίο είχαν δημοσιοποιήσει οι αρχές της Ινδονησίας έκανε λόγο για 222 νεκρούς. Ομάδες εφοδιασμένες με μηχανήματα έργου και άλλο βαρύ εξοπλισμό συνεχίζουν σήμερα τις έρευνες στα συντρίμμια με την ελπίδα πως θα βρουν επιζήσαντες.
Ειδικοί προειδοποιούν για τον κίνδυνο να πλήξουν την περιοχή νέα θανάσιμα σεισμικά παλιρροϊκά κύματα, εξαιτίας της συνεχιζόμενης ηφαιστειακής δραστηριότητας.
Ο ινδονήσιος πρόεδρος Τζόκο Ουιντόντο αναμένεται να επισκεφθεί σήμερα τις περιοχές που επλήγησαν, ενώ ακόμη δεν είχαν συμπληρωθεί ούτε τρεις μήνες από την ημέρα που ένα τσουνάμι το οποίο προκάλεσε ισχυρός σεισμός στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 2.000 ανθρώπους στην Παλού και γύρω από αυτή, στη νήσο Κελέβη.
Η Ινδονησία, ένα αρχιπέλαγος 17.000 νησιών και νησίδων, τα οποία σχηματίστηκαν εξαιτίας της σύγκλισης τριών μεγάλων τεκτονικών πλακών (της ινδοειρηνικής, της αυστραλιανής και της ευρασιατικής), βρίσκεται πάνω στον λεγόμενο Δακτύλιο της Φωτιάς του Ειρηνικού Ωκεανού, περιοχή όπου καταγράφεται ισχυρή σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα. Στην ασιατική χώρα καταμετρώνται τουλάχιστον 127 ενεργά ηφαίστεια.
Βίντεο που αναρτήθηκαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν πανικόβλητους κατοίκους να κρατούν φακούς και να αναζητούν καταφύγιο σε υψίπεδα.
Το τσουνάμι που προκάλεσε η έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα, σάρωσε αιφνιδιαστικά το Σάββατο τις νήσους Ιάβα και Σουμάτρα στην Ινδονησία:
The eruption of the Krakatoa vulcan in #Indonesia caused a tsunami in the Sunda strait, which led to the death of 20 people and injured another 140 peoplepic.twitter.com/InIAD7LYUW
— EHA News (@eha_news) December 22, 2018
Εκατοντάδες κτίρια ισοπεδώθηκαν από τα κύματα, τα οποία έπληξαν τις νότιες ακτές της Σουμάτρας και το δυτικό άκρο της Ιάβας γύρω στις 21.30 τοπική ώρα, το Σάββατο το βράδυ. Το τσουνάμι προκλήθηκε μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Ανάκ Κρακατόα, ανέφερε ο Σουτόπο Πουρβό Νουγκρόχο, ο εκπρόσωπος τύπου της Εθνικής Αρχής Διαχείρισης Καταστροφών.
«Τρέξαμε προς το δάσος»
Ο φωτογράφος Οϊστάιν Άντερσεν, από τη δική του πλευρά, αφηγήθηκε στο Facebook ότι έβγαζε φωτογραφίες από το ηφαίστειο στην Ιάβα όταν το τσουνάμι έπληξε την περιοχή.
«Ξαφνικά, είδα ένα τεράστιο κύμα. Έπρεπε να τρέξω, καθώς το κύμα έπληξε την παραλία, πλημμυρίζοντας τα πάντα σε απόσταση 15-20 μέτρων. Το επόμενο κύμα εισήλθε στην περίμετρο του ξενοδοχείου όπου βρισκόμουν».
Ο Άσεπ Περγκανγκάτ, ο οποίος κατάφερε να διαφύγει από την παραλία Καρίτα το Σάββατο το βράδυ με την οικογένειά του, περιέγραψε πως είδε αυτοκίνητα να «παρασύρονται για μια απόσταση 10 μέτρων».
«Τα κτίρια στην παραλία καταστράφηκαν, δέντρα και κολώνες ηλεκτρικού ρεύματος ξεριζώθηκαν καταλήγοντας στο έδαφος» είπε ο ίδιος στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Όλοι εκείνοι που ήταν ασφαλείς έτρεξαν προς το δάσος».
Αστυνομικοί διέσωσαν ένα αγόρι, που είχε παγιδευτεί σε ένα αυτοκίνητο, το οποίο είχε θαφτεί κάτω από ξεριζωμένα δέντρα και χαλάσματα για τουλάχιστον 12 ώρες, σύμφωνα με το βίντεο της διάσωσής του που ανήρτησε στο Twitter η αστυνομία της Ινδονησίας.
WATCH: 20 dead and more than 100 is injured after a tsunami struck Indonesia on 23 December. Officials said that the possible cause of the tsunami are the undersea landslides following the eruption of Krakatoa volcano. (AP video) pic.twitter.com/DjqpB3fwsU
— Daily Tribune (@tribunephl) December 23, 2018
Ε. Λέκκας: Ανησυχία για την αυξανόμενη συνθετότητα των κινδύνων
ΥΠΕΞ: Δεν υπάρχουν Έλληνες ανάμεσα στα θύματα
«Το τσουνάμι που εκδηλώθηκε στον πορθμό Σούντα μεταξύ των νήσων Ιάβα και Σουμάτρα στην Ινδονησία (22-23/12) χαρακτηρίζεται από μία σπάνια σύμπλεξη γεωδυναμικών και αστρονομικών φαινομένων.
Αρχικά μία μικρή έκρηξη σε ένα από τα μεγαλύτερα ηφαιστειακά κέντρα στον κόσμο, το Κρακατόα, δρομολόγησε μία υποθαλάσσια κατολίσθηση στον πυθμένα, η οποία μετέθεσε τεράστιες ποσότητες ύδατος και προκάλεσε το τσουνάμι που έπληξε τις εκατέρωθεν ακτές του πορθμού.
Το φαινόμενο ενισχύθηκε από την υψηλή στάθμη της θάλασσας λόγω παλίρροιας με παράλληλη εμφάνιση πανσέληνου. Εκτιμάται ότι το ύψος του τσουνάμι ήταν 2 μέτρα και ενισχύθηκε κατά ένα μέτρο, εξαιτίας της παλίρροιας.
Η μορφή αυτή εκδήλωσης τσουνάμι είναι και η πλέον επικίνδυνη, δεδομένου ότι δεν υπάρχει σεισμική δόνηση, η οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει προειδοποιητικά για τους κατοίκους των παράκτιων περιοχών ή καν να ενεργοποιήσει τα Συστήματα Έγκαιρης Προειδοποίησης. Το τσουνάμι κατέφθασε σε ελάχιστο χρόνο και απροειδοποίητα, καθώς είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευθούν έγκαιρα οι υποθαλάσσιες κατολισθήσεις, οι οποίες μετακινούν τεράστιους όγκους νερού στον πυθμένα της θάλασσας.
Η πολυπλοκότητα του φαινομένου και οι νέες μορφές εκδήλωσης κινδύνων δημιουργούν ένα σύνθετο πλαίσιο διακινδύνευσης και καταστροφών που επιβάλει την άμεση επιστημονική αντίδραση και διερεύνηση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Εκφράζονται φόβοι ότι οι έντονες γεωδυναμικές διεργασίες στην περιοχή μπορούν να ενεργοποιήσουν τεράστιες υποθαλάσσιες κατολισθήσεις με συνέπεια τη γένεση τσουνάμι με ύψος κύματος της τάξης των δεκάδων μέτρων. Με δεδομένα το πολύπλοκο ανάγλυφο της κλειστής θάλασσας και τη μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού στις ακτές, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι μεγάλης κλίμακας».
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters, AFP, Xinhua
