Δεκέμβριος του 1911. Κρήτες βουλευτές της Αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας (πληρεξούσιοι όπως ήταν η επίσημη ονομασία τους) βρίσκονται αποκλεισμένοι στα πλοία των Μεγάλων Δυνάμεων, στο λιμάνι της Σούδας. Η κράτησή τους έγινε όταν προσπάθησαν να αναχωρήσουν για τον Πειραιά, με σκοπό να μεταβούν και να παρακαθίσουν στις συνεδριάσεις της ελληνικής βουλής και να εφαρμόσουν στην πράξη την ένωση με την Ελλάδα. Έμειναν μέχρι τα Χριστούγεννα, στην πραγματικότητα φυλακισμένοι.
Λίγο μετά το “όχι” που είπε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ελευθέριος Βενιζέλος, παλιός συναγωνιστής των Κρητών στο αίτημά τους να παραστούν, ως μέλη στο ελληνικό κοινοβούλιο, ομάδα 24 πληρεξουσίων του νησιού επιχείρησε να μεταβεί με πλοία από το λιμάνι της Σούδας στον Πειραιά.
Ο Βενιζέλος, πρωθυπουργός πλέον της ταλαιπωρημένης από τους φατριασμούς Ελλάδας, με ευθύνη έναντι όλων των Ελλήνων, αισθανόταν την άμεση απειλή της Τουρκίας: στην περίπτωση που δεχόταν τους Κρήτες τότε θα κήρυττε τον πόλεμο στην Ελλάδα. Και είναι βέβαιο ότι η χώρα μας θα είχε απέναντι της και τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, που δεν ήθελαν να αλλάξει το status quo στην Ανατολή.
Ο Βενιζέλος, λοιπόν, ήταν αναγκασμένος να αποκρούσει τη διεκδίκηση των Κρητικών, τη διεκδίκηση των ίδιων των δικών του αγώνων. Έτσι ήταν σα να φερόταν σκληρά στο δικό του επαναστατικό παρελθόν. Πολλοί έσπευσαν να κατηγορήσουν τον Κρητικό πρωθυπουργό της Ελλάδας ότι πρόδωσε τους κρητικούς αγώνες, καθώς θεωρούσαν ότι δεν υπήρχε καλύτερη ευκαιρία για την ένωση από την παρουσία του ίδιου του Βενιζέλου στην ηγεσία της χώρας.
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός στάθμισε τα πράγματα, έδωσε τα μηνύματα που έπρεπε στην Τουρκία και τους ισχυρούς και απέρριψε σ’ εκείνη τη συγκυρία το αίτημα εισόδου των Κρητών πληρεξουσίων. Η αδύναμη Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να κάνει ένα τέτοιο πόλεμο. Μάλιστα, λίγες εβδομάδες αργότερα, όταν οι Κρήτες πληρεξούσιοι επιχείρησαν να μεταβούν από τη Σούδα στον Πειραιά με πλοία, συνελήφθησαν από τους άνδρες των ΜΕΔ και κρατήθηκαν στα ίδια σκάφη μέχρι τα Χριστούγεννα!
Το ίδιο αίτημα απέρριψε ο Βενιζέλος και μερικούς μήνες αργότερα, το Μάιο του 1912, με πιο δυναμικό μάλιστα τρόπο: έδωσε εντολή να εμποδιστούν από το στρατό οι Κρήτες πληρεξούσιοι ώστε να μην φτάσουν στη βουλή. Υπήρξαν και τραυματίες Κρητικοί τότε, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Ούτε τότε είχε φτάσει ο κατάλληλος χρόνος.
Η σύλληψη τον Δεκέμβριο του 1911
Ήταν ήδη Δεκέμβριος. Ο απόπλους εμποδίστηκε από δυνάμεις της ΜΕΔ και οι Κρήτες πληρεξιούσιοι κρατήθηκαν επί μέρες μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου στο πλοίο,κι έκαναν Χριστούγεννα ως κρατούμενοι. Εδώ παρουσιάζουμε μια φωτογραφία με τους πληρεξούσιους ενώ κρατούνται.
Η λεζάντα για τους συλληφθέντες βουλευτές γράφηκε από τον επίσης συλληφθέντα Ν. Παπαδάκη, στο κείμενο του ημερολογίου του: “Οι κληρωθέντες Βουλευταί φαίνονται εν τη παρατιθεμένη εικόνι και είναι ούτοι (εκ των κάτω και εξ αριστερών):
Σειρά Α’: 1. Γ. Χατζηγρηγοράκης (εκ Σφακίων), 2. Κυριάκος Μπυράκης (εκ Μυλοποτάμου), 3. Ιωσήφ
Kουντούρος (εκ Μεραμβέλλου), 4. Θ. Μανουσακάκης (εκ Σφακίων). (Οι εν αρχή παρά τα σχοινία είναι δύο επισκέπται: Γεώργιος Χ. Πωλογεώργης και τις άλλος).
Σειρά Β’: 5. Αντ. Κατζουράκης (εκ Χανίων), Άγγλος Αξιωματικός του πλοίου, 6. Χαρ. Πωλογεώργης (εκ Σφακίων), 7. Ιωάννης Αηνικολιώτης (εκ. Μονοφατσίου).
Σειρά Γ’: (όπισθεν των σχοινίων), 8. Κωνσταντίνος Λαγουδάκης (εκ Μυλοποτάμου), 9. Κωνσταντίνος Δολαψάκης (εκ Λασηθίου), Άγγλος Αξιωματικός του πλοίου, 10. Δευκαλίων Πωλιουδάκης (εκ Καινουρίου), Άγγλος Αξιωματικός, 11. Ιωάννης Πολυξίγκης (εξ Ηρακλείου), 12. Ιωάννης Βούλγαρης (εξ Αμαρίου), 13.
Μιχ. Σγουρός (εκ Μυλοποτάμου), 14. Μιχ. Δασκαλάκης (εκ Μυλοποτάμου), 15. Γεώργιος Βαρούχας (εκ Τεμένους), 16. Μιχ. Μανασάκης (εκ Πυργιωτίσσης), Άγγλος Αξιωματικός.
Σειρά Δ’: 17. Νικ. Ι. Παπαδάκης (εκ Σητείας), 18. Μαν. Μανουσάκης (εκ Σφακίων), 19. Ηλίας Δεληγιαννάκης (εκ Ρεθύμνης), 20. Σωκράτης Βιτσάκης (εξ Ηρακλείου), 21. Γεώργιος Μαυραντωνάκης (εκ Πεδιάδος), 22. Εμμ. Πατερόπουλος (εκ Μαλεβυζίου), 23. Γεώργιος Βενιανάκης (εκ Ρεθύμνης), 24. (μη περιλαμβανόμενος εν τη εικόνι) Στυλ. Παπαδάκης (εκ Μεραμβέλλου)”.
