“Ο σκοπός της υπεύθυνης ενημέρωσης και της τροποποίησης αυτής της διστακτικότητας, της δυσπιστίας, της χαμηλής κουλτούρας διαθεσιμότητας από την πλευρά των πολιτών για την προσφορά οργάνων. Νομίζω λοιπόν ότι αυτά είναι τα κρίσιμα θέματα τα οποία πρέπει σήμερα να συζητήσουμε και να μπορέσουμε και εμείς ως Πολιτεία να έχουμε μια εικόνα ιεραρχημένων προτάσεων, τις οποίες σιγά – σιγά θα μπορούμε να υλοποιήσουμε.”
Αναλυτικά η ομιλία του υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού:
«Καλημέρα σε όλους. Αγαπητοί διοργανωτές του Συνεδρίου, αγαπητοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί εκπρόσωποι επιστημονικών και κοινωνικών φορέων και αγαπητοί συνάδελφοι, είναι τιμή μου που είμαι σήμερα σε αυτό το συνέδριο.
Ένα συνέδριο που έχει να επιτελέσει ένα διττό ρόλο: να γίνει μία σοβαρή, επιστημονική συζήτηση πάνω στο κρίσιμο πεδίο των μεταμοσχεύσεων, μία ανταλλαγή εμπειριών από άλλες χώρες της Ευρώπης που έχουν πολύ πιο πετυχημένα μοντέλα από τη χώρα μας και φυσικά η ανάδειξη των προβλημάτων που υπάρχουν στην καθημερινότητα του συστήματος στην Ελλάδα και των προτάσεων βελτίωσής τους.
Αυτός είναι ο ένας ρόλος, ο ένας σκοπός. Νομίζω όμως ότι υπάρχει και ταυτόχρονα και ο σκοπός της κοινωνικής ευαισθητοποίησης.
Ο σκοπός της υπεύθυνης ενημέρωσης και της τροποποίησης αυτής της διστακτικότητας, της δυσπιστίας, της χαμηλής κουλτούρας διαθεσιμότητας από την πλευρά των πολιτών για την προσφορά οργάνων.
Νομίζω λοιπόν ότι αυτά είναι τα κρίσιμα θέματα τα οποία πρέπει σήμερα να συζητήσουμε και να μπορέσουμε και εμείς ως Πολιτεία να έχουμε μια εικόνα ιεραρχημένων προτάσεων, τις οποίες σιγά – σιγά θα μπορούμε να υλοποιήσουμε.
Υπάρχουν δυσκολίες και το ξέρουμε και υπάρχουν και προβλήματα που προϋπήρχαν και επιδεινώθηκαν στην περίοδο της κρίσης. Είναι διαχρονικό αυτό το έλλειμμα, και σήμερα πραγματικά κατατάσσουν τη χώρα μας σε μία από τις τελευταίες ουσιαστικά θέσεις, είμαστε προτελευταίοι στον αριθμό των δοτών, των πτωματικών δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού.
Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μία μικρή βελτίωση, ωστόσο η απόκλιση από τους μέσους όρους των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών είναι τεράστια.
Υπάρχουν πραγματικές δυσκολίες και στη λειτουργία του συστήματος υγείας, το οποίο προφανώς παίζει ένα κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη, στην πράξη αυτής της υπόθεσης και αυτό αφορά και τα κέντρα μεταμοσχεύσεων, τη στελέχωσή τους, την επάρκεια προσωπικού.
Αφορά επίσης τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Τα έχουμε συζητήσει πάρα πολλές φορές αυτά τα θέματα με τους συναδέλφους που εκπροσωπούν αυτές τις πολύ σημαντικές δημόσιες μονάδες μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας, αλλά και με τους συναδέλφους των ΜΕΘ.
Εκεί λοιπόν υπάρχει δυσκολία. Παρότι έχουν γίνει και εκεί ορισμένα σημαντικά βήματα, η πιεστική καθημερινότητα είναι πολύ ισχυρή και δυσκολεύει να υπάρξει το απόθεμα ενέργειας που χρειάζεται και η αποκλειστική ενασχόληση ενδεχομένως κάποιων ανθρώπων με αυτήν την υπόθεση, έτσι ώστε πραγματικά να υπάρχει ο κατάλληλος συντονισμός, η κατάλληλη εποπτεία και πιο αποτελεσματική διαχείριση των περιστατικών έτσι ώστε να μπορούν να μεταμοσχευθούν όργανα και να δοθεί αυτή η ανάσα ζωής σε δεκάδες, εκατοντάδες συμπολίτες μας, οι οποίοι περιμένουν υπομονετικά σε λίστες αναμονής.
Έχουμε κάνει μια προσπάθεια και στο λειτουργικό επίπεδο του συστήματος υγείας, να γίνουν ορισμένα θετικά βήματα.
Έχουμε προκηρύξει όλες τις κενές οργανικές θέσεις των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Προηγουμένως λέγαμε με τον κύριο Φούζα, ότι γίνεται μια προσπάθεια στη Θεσσαλονίκη, που είναι το μεγάλο κέντρο μεταμοσχεύσεων της χώρας αυτή τη στιγμή, να υπάρχει μια στοχευμένη ενίσχυση ορισμένων κρίσιμων κρίκων και κυρίως να υπάρχει μία ανάθεση σε κάποιους ανθρώπους, ιδιαίτερα εντατικολόγους, να έχουν την εποπτεία όλου του συστήματος.
Προφανώς αυτά δεν επαρκούν. Χρειάζεται μεγαλύτερη υποστήριξη και μεγαλύτερη προσπάθεια.
Το δεύτερο πεδίο είναι το πεδίο του Εθνικού Φορέα που εποπτεύει αυτήν την υπόθεση, του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων.
Νομίζω ότι και εκεί έχει γίνει αρκετή προσπάθεια τα τελευταία χρόνια: να στηριχθεί λειτουργικά και χρηματοδοτικά αυτός ο εθνικός οργανισμός, να μπορέσει να προωθήσει ένα συγκροτημένο σχέδιο, ένα εθνικό σχέδιο για την αναθέρμανση αυτής της υπόθεσης.
Μιας υπόθεσης που έχει βαλτώσει όπως νομίζω όλοι συμφωνούμε και λόγω της κρίσης και των μέτρων λιτότητας και των περιορισμών που επιβλήθηκαν στη χώρα μας.
Νομίζω ότι και ο ΕΟΜ αυτήν την περίοδο- και με την Προεδρία του αγαπητού συναδέλφου και συνονόματου- κάνει μία μεγάλη προσπάθεια να δώσει αυτήν την ώθηση που χρειαζόμαστε.
Να καταθέσει προτάσεις, ιδέες και νομοθετικές ρυθμίσεις, που να ξεπερνούν αυτό το κλίμα δυσπιστίας και έλλειψης εμπιστοσύνης απέναντι σε ένα ανώνυμο σύστημα.
Νομίζω ότι αυτός είναι ο πυρήνας του προβληματισμού και της ανασφάλειας ενδεχομένως που νοιώθουν αρκετοί πολίτες και πραγματικά είναι πολύ προβληματικό το ότι απ’ ότι διάβαζα σε μια μελέτη πρόσφατα, το 50% των συγγενών των δυνητικά δοτών, αρνούνται να συναινέσουν στο να δοθούν τα όργανα του συγγενούς τους.
Ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε άλλες χώρες της Ευρώπης είναι περίπου στο 20%. Είναι μία πολύ μεγάλη απόκλιση. Νομίζω ότι θέλει πολύ συστηματική προσπάθεια να προχωρήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Υπάρχουν δυο- τρείς κρίσιμες παρεμβάσεις που προωθούνται αυτήν την περίοδο. Υπάρχει η κάρτα του δωρητή οργάνων, υπάρχει το εθνικό μητρώο δωρητών οργάνων και το εθνικό μητρώο αρνητών δωρητών οργάνων και η ιδέα είναι ότι οι συγγενείς και η οικογένειες ερωτώνται για το αν θέλουν να παραχωρήσουν τα όργανα του συγγενούς τους, μόνο στην περίπτωση που ο συγγενής δεν είναι εγγεγραμμένος είτε στο ένα, είτε στο άλλο μητρώο.
Αλλιώς, η διαδικασία κινείται χωρίς αυτή τη διαμεσολάβηση που πολλές φορές αναστέλλει τα πράγματα.
Και υπάρχει βεβαίως και το θέμα, νομίζω ότι αυτό ενισχύει αυτήν την προσπάθεια, να τροποποιηθεί η κουλτούρα και η διαθεσιμότητα η κοινωνική δωρεάς οργάνων.
Σε αυτό θεωρώ ότι μπορούμε να συνεισφέρουμε όλοι. Είναι μια εθνική υπόθεση και οι εθνικές υποθέσεις απαιτούν κοινωνικές και πολιτικές συναινέσεις και απαιτούν συστράτευση.
Και πραγματικά στη συστράτευση αυτή δεν περισσεύει κανένας. Μπορεί να παίξει ρόλο η πολιτεία, ο επιστημονικός κόσμος, οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, η Εκκλησία, το Πανεπιστήμιο, οι πάντες και θεωρώ ότι πραγματικά έτσι πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.
Νομίζω ότι οφείλει και η Πολιτεία και το Υπουργείο να δώσει μια μεγαλύτερη έμφαση σε αυτήν την υπόθεση, να γίνει όντως πολιτική προτεραιότητα στην οπτική των προβλημάτων της υγείας και το θέμα των μεταμοσχεύσεων και αυτή η γενική γραμμή την οποία ακολουθούμε αυτά τα χρόνια, που λέει για καθολική και ισότιμη κάλυψη των αναγκών υγείας των πολιτών, μέσα από ένα αναβαθμισμένο δημόσιο σύστημα υγείας
Πάντα προφανώς και με τη συνέργια και το συμπληρωματικό και επικουρικό ρόλο του ιδιωτικού τομέα, νομίζω ότι αυτή η ιδέα της καθολικής κάλυψης πρέπει να συμπεριλάβει και το θέμα των μεταμοσχεύσεων.
Έτσι μόνο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με αξιοπιστία και με επάρκεια ένα εθνικό έλλειμμα που υπάρχει αυτήν την περίοδο στη χώρα μας.
Επίσης, ότι η προοπτική της δημιουργίας του Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου σε τη συνεργασία με το Ίδρυμα Ωνάση, που έχει ήδη δρομολογηθεί και νομοθετηθεί και θα προχωρήσει τα επόμενα χρόνια, είναι μια εξαιρετική ιδέα, είναι μία εξαιρετική προοπτική αναβάθμισης των υποδομών.
Βεβαίως, αυτό που χρειάζεται μετά είναι και οι άνθρωποι οι οποίοι θα υποστηρίξουν αυτές τις υποδομές, το σύγχρονο εξοπλισμό με γνώση, με αξιοπιστία, με επιστημονική εγκυρότητα και θα δώσουν μαζί με όλες αυτές τις παρεμβάσεις που ανέφερα προηγουμένως, το σήμα στην κοινωνία, ότι σε αυτό το πεδίο υπάρχει ασφάλεια, υπάρχει σεβασμός, αξιοπρέπεια, αξιοπιστία. Αυτό είναι το κρίσιμο ζήτημα. Αυτή είναι και η λέξη κλειδί.
Αξιοπιστία σε όλα τα επίπεδα και νομίζω ότι με αυτόν τον τρόπο πραγματικά μπορούμε να προσδοκούμε σε μια συνεχώς βελτιούμενη προοπτική στον τομέα των μεταμοσχεύσεων.
Εύχομαι αυτό το συνέδριο και οι εργασίες του, με τη συνδρομή όλων σας να συνεισφέρουν σε αυτήν την εθνική προσπάθεια.
Να είστε καλά και καλή δύναμη.»
