Το φαβορί, ο Ζαΐχ Μπολσονάρου, αναδείχθηκε σε κλίμα εκτεταμένης οργής για την άνοδο της εγκληματικότητας, την παραπαίουσα οικονομία και την προοπτική μιας επιστροφής του αριστερού Κόμματος των Εργαζομένων στην εξουσία.
«Θα αλλάξουμε μαζί το πεπρωμένο της Βραζιλίας», δήλωσε το βράδυ της Κυριακής ο εκλεγμένος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου, σε ένα πρώτο μήνυμά του που μεταδόθηκε μέσω Facebook, μετά την αναγγελία της νίκης του στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. «Δεν μπορούμε πλέον να συνεχίσουμε να ερωτοτροπούμε με τον σοσιαλισμό, τον κομμουνισμό, τον λαϊκισμό της αριστεράς», πρόσθεσε, σε πολεμικό τόνο, ο εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας, μετά τη νίκη του επί του κεντροαριστερού αντιπάλου του, του Φερνάντου Αντάτζι.
Λίγο αργότερα, ο Μπολσονάρου υποσχέθηκε σε διάγγελμά του που μεταδόθηκε απευθείας τηλεοπτικά ότι η κυβέρνησή του θα «υπερασπιστεί το Σύνταγμα, τη δημοκρατία, την ελευθερία». «Αυτή δεν είναι ούτε η υπόσχεση ενός κόμματος, ούτε μια κενή υπόσχεση ενός άνδρα, είναι ένας όρκος ενώπιον του θεού», πρόσθεσε ο Μπολσονάρου, που εκλεγόταν στη Βουλή της Βραζιλίας επί 27 χρόνια με τα χρώματα της άκρας δεξιάς και δηλώνει ανοικτά νοσταλγός της στρατιωτικής δικτατορίας (1964-85).
Νοσταλγός της στρατιωτικής δικτατορίας
Το παρελθόν του Μπολσονάρου, πρώην λοχαγού του στρατού, το γεγονός πως δηλώνει ανοικτά νοσταλγός της στρατιωτικής δικτατορίας και διατηρεί στενές σχέσεις με αξιωματικούς των ένοπλων δυνάμεων, ένας από τους οποίους είναι άλλωστε υποψήφιος αντιπρόεδρός του, τα σεξιστικά, μισογυνικά και ρατσιστικά σχόλιά του έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία σε πολλούς στη Βραζιλία, οι οποίοι φοβούνται ότι θα καταπατήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα περιορίσει τις πολιτικές ελευθερίες και θα φιμώσει την ελευθερία της έκφρασης.
Εμπρηστικές δηλώσεις
Ο υποψήφιος της ακροδεξιάς Ζαΐχ Μπολσονάρου έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων με εμπρηστικές δηλώσεις που έχει κάνει στο παρελθόν για τις γυναίκες, τους ομοφυλόφιλους και τους μαύρους. Ακολουθούν ορισμένες από τις πιο αμφιλεγόμενες.
“Δεν θα σε βίαζα ποτέ γιατί δεν το αξίζεις”, δήλωσε το 2003 απευθυνόμενος στην βουλευτή Μαρία ντο Ροσάριο στο κοινοβούλιο.
“Είμαι υπέρ των βασανιστηρίων. Και ο λαός επίσης”, είπε το 1999 σε τηλεοπτική συνέντευξη.
“Δεν θα απασχολούσα (άνδρες και γυναίκες) με τον ίδιο μισθό. Ωστόσο υπάρχουν πολλές ικανές γυναίκες”, είπε το 2016 και πάλι σε τηλεοπτική συνέντευξη.
“Δεν θα μπορούσα να αγαπήσω έναν ομοφυλόφιλο γιο. Δεν θα υποκριθώ γι’αυτό. Θα προτιμούσα ο γιος μου να πεθάνει σε κάποιο ατύχημα παρά να εμφανιστεί εδώ με έναν μουστακαλή”, δήλωσε το 2011 σε συνέντευξή του σε περιοδικό.
“Δεν θα παλέψω ούτε θα κάνω διακρίσεις, αλλά αν δω δύο άνδρες να φιλιούνται στον δρόμο θα τους δείρω”, δήλωσε το 2002 σε συνέντευξή του.
“Δεν κάνουν τίποτα. Πιστεύω ότι δεν είναι καλοί ούτε για αναπαραγωγή”, είπε το 2017 έπειτα από επίσκεψή του σε χωριό αφροβραζιλιάνων.
“Δεν κινδυνεύω, γιατί τα παιδιά μου έχουν πολύ καλή μόρφωση”, είχε επίσης πει το 2011 σε τηλεοπτική συνέντευξη απαντώντας σε ερώτηση για το πως θα αντιδρούσε αν ένας γιος του ερωτευόταν μια μαύρη.
“Περίπου 30.000 διεφθαρμένοι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν πυροβοληθεί, ξεκινώντας από τον πρόεδρο Φερνάντο Ενρίκε Καρντόσο”, είπε σε συνέντευξή του το 1999.
“Ο Θεός πάνω από όλα. Δεν τα πιστεύω αυτά για ένα κοσμικό κράτος. Το κράτος είναι χριστιανικό και η μειονότητα που είναι αντίθετη σε αυτό μπορεί να φύγει”, δήλωσε επίσης το 2017 σε σύνοδο.
“Είναι ντροπή να είσαι εργοδότης σε αυτήν τη χώρα, με τόσο πολλά δικαιώματα για τους εργαζόμενους”, είπε το 2014 σε συνέντευξή του σε εφημερίδα.
“Αν αυτοί (οι αριστεροί ψηφοφόροι) θέλουν να μείνουν εδώ, θα πρέπει να υποταχθούν στον νόμο μας. Ή θα φύγουν ή θα πάνε φυλακή. Αυτοί οι περιθωριακοί κομμουνιστές θα είναι παράνομοι στην πατρίδα μας”, είπε επίσης τον Οκτώβριο του 2018.
Η Βραζιλία μπροστά στην καταστροφή
«Μια πιθανή εκλογή του Μπολσονάρο θα είναι μία τραγωδία για τη Βραζιλία και την περιοχή. Στην πραγματικότητα για τον κόσμο. Κυριολεκτικά. Ενα από τα πιο σκανδαλώδη σχέδιά του είναι να ανοίξει τον Αμαζόνιο ώστε οι πλούσιοι ψηφοφόροι του να εκμεταλλευτούν εμπορικά και αυτήν την περιοχή κάτι που βέβαια θα έχει καταστροφικές συνέπειες για το παγκόσμιο περιβάλλον καθώς και για τους αυτόχθονες κατοίκους. Θα είναι ουσιαστικά μία παρακίνηση για γενοκτονία»: με αυτόν τον τρόπο ο Νόαμ Τσόμσκι έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ενόψει του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Βραζιλία, ο οποίος διεξάγεται σήμερα.
«Όχι αυτόν»
Το κλίμα που επικρατει στην πολυπληθέστερη χώρα της Λατινικής Αμερικής αποτυπώνει το περιοδικό “The Clinic” που εδρεύει στο Σαντιάγο της Χιλής και παρουσιάζει το περίφημο άγαλμα του Χριστού στο Ρίο Ντε Τζανέιρο να χαιρετά φασιστικά:
Απέναντι στην υποψηφιότητα και δημοτικότητα του «Τραμπ της Βραζιλίας» βρίσκεται μεταξύ άλλων το κίνημα #Elenao («Όχι αυτόν»), με χιλιάδες γυναίκες να καλούν σε μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον του ακροδεξιού υποψήφιου.
(μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές διατυπώσεις του ακροδεξιού υποψηφίου)
Ο άνθρωπος των ελίτ
Παράλληλα, σύμφωνα με την «Boston Review», η βραζιλιάνικη οικονομική ελίτ δεν αισθάνεται καμία αποστροφή για τον (ακραία νεοφιλελεύθερο) Μπολσονάρο, ο οποίος έχει ήδη εξασφαλίσει την υποστήριξη των κατασκευαστών όπλων, των μεγάλων ιδιοκτητών γης, των μεγαλοβιομηχάνων και των μεγαλεμπόρων. Ο Μπολσονάρο υπόσχεται να νομιμοποιήσει την οπλοκατοχή, να καταργήσει την προοδευτική εκπαίδευση, να μειώσει το ηλικιακό όριο ποινικής δίωξης στα 16 έτη, να θεσμοθετήσει ασυλία στους αστυνομικούς που σκοτώνουν αμάχους, να αντιμετωπίσει ως «τρομοκρατικές» τις οργανώσεις και τις συλλογικότητες που μάχονται για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των ιθαγενών, την αναδιανομή της γης, να αποτελειώσει την ήδη υποβαθμισμένη προστασία των εργαζομένων και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Σε όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του, είχες μιλήσει συχνά για την επίθεση που ετοιμάζει σε κοινωνικά και ασφαλιστικά δικαιώματα, όπως η δημόσια υγεία και η σύνταξη, κάτι που ακόμη και οι συντηρητικοί στο παρελθόν είχαν αποφύγει να ομολογήσουν κατά τη διάρκεια των εκλογών.
Ο Μπολσονάρο έχει επίσης γίνει αποδεκτός από τη μεσαία τάξη και από επαγγελματικούς κλάδους όπως οι γιατροί και οι δικηγόροι. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, υποστηρίχθηκε από περισσότερο από το 30% των ψηφοφόρων πανεπιστημιακής μόρφωσης, έναντι 19% που υποστήριξαν τον υποψήφιο των Εργατικών. Αυτοί οι ψηφοφόροι ήταν ο βασικός κινητήριος μοχλός του κινήματος που έριξε τη Ρουσέφ το 2016. Σύμφωνα με την «Boston Review», οι ψηφοφόροι της μεσαίας τάξης, οι οποίοι έχουν βιώσει απώλειες στην αγοραστική τους δύναμη τα τελευταία χρόνια, έχουν έρθει όλο και περισσότερο αντιμέτωποι με τις αναδιανεμητικές πολιτικές των διαδοχικών κυβερνήσεων του Εργατικού Κόμματος, όπως οι υπό όρους μεταβιβάσεις μετρητών, οι προοδευτικές πολιτικές στα πανεπιστήμια και η στήριξη των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Γι΄ αυτούς, η επίθεση του Μπολσονάρο σε αυτές τις πολιτικές είναι εξίσου γοητευτική με την «σκληρή» ρητορική του έναντι της εγκληματικότητας.
Πληροφορίες: ΑΠΕ – ΜΠΕ, The Guardian, Reuters
