Έχει ενδιαφέρον να δούμε ότι η άκρα δεξιά δεν έχει σχεδόν καμία αντίρρηση προς τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική. Συνδυάζει ένα δόγμα νεοφιλελεύθερης πολιτικής με λιτότητα, με δυναμική προαγωγή των ανισοτήτων και έναν ακραία εθνικιστικό λόγο.
Για τις εξελίξεις στο συγκυβερνών κόμμα της Γερμανίας, την απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ να μην διεκδικήσει ξανά την ηγεσία του CDU, την εκλογή του ακροδεξιού Μπολσονάρου στην προεδρία της Βραζιλίας, αλλά και το ζήτημα της ανόδου της ακροδεξιάς στο σύνολο της Ευρώπης σχολίασε στη συνέντευξη που παραχώρησε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Ξυδάκης, στους δημοσιογράφους Θάνο Σιαφάκα και τον Γιώργο Νερούτσο του Πρώτου Προγράμματος.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη:
- Για την απόφαση της Άνγκελα Μέρκελ να μην διεκδικήσει ξανά την ηγεσία του CDU
Ήδη από τις τελευταίες εκλογές κάποιοι πιο διορατικοί Γερμανοί σχολιαστές διέβλεπαν ότι είναι υπεράνω των δυνάμεών της να δοκιμαστεί σε τέταρτη θητεία. Ότι χρειαζόταν νέα στρατηγική, κάτι για το οποίο η κα Μέρκελ δεν διακρίνεται. Βεβαίως το πρόβλημα δεν είναι μόνο η προσωπικότητα της καγκελαρίου αλλά κάποιες βαθύτερες ανακατατάξεις στην γερμανική κοινωνία και στις πολιτικές εκφάνσεις της. Η Willkommenpolitik ήταν ένα μείγμα πολιτικού πραγματισμού και προσωπικής ανθρωπιστικής στάσης της κυρίας Μέρκελ αλλά και στρατηγική υπαγορευμένη από τις ανάγκες της γερμανικής βιομηχανίας. Δεν έγινε όμως πλήρως κατανοητή και αποδεκτή από την γερμανική κοινωνία. Ξύπνησε ξενοφοβικά σύνδρομα που αποτέλεσαν αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης από μία ακροδεξιά που φαινόταν να κοιμάται πάρα πολλά χρόνια, από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι το CDU, το μεγάλο χριστιανοδημοκρατικό κόμμα απέκτησε αντιπολίτευση από την άκρα δεξιά του. Αυτός είναι ένας βασικός λόγος για το αποτέλεσμα, μαζί με την κόπωση των διαδοχικών κυβερνητικών θητειών. Συνοδεύεται βέβαια και από την κατάρρευση του SPD, του ιστορικότερου αριστερότροπου κόμματος της Δύσης, το οποίο δεσπόζει στην γερμανική πολιτική ζωή περίπου δύο αιώνες.
- Βλέπουμε μία παγκόσμια τάση προς την κατεύθυνση της άκρας δεξιάς. Πέρα από την Ευρώπη, έχουμε στη Βραζιλία νέο Πρόεδρο, τον Μπολσονάρου να επικρίνει τους αντιπάλους λέγοντας ότι τους περιμένει φυλακή και εξορία, κάνει εμπρηστικές δηλώσεις για τις γυναίκες, τους ομοφυλόφιλους, τους μαύρους. Είναι οι εξελίξεις στη Γερμανία έκφραση της ίδιας τάσης;
Ο Μπολσονάρου χρησιμοποιεί εμπρηστική ρητορική εδώ και αρκετά χρόνια. Τώρα βέβαια είναι πρόεδρος της χώρας και όχι ένα περιθωριακό φαινόμενο. Μία αιτία είναι η διαφθορά στελεχών του κόμματος των εργατών. Μία άλλη αιτία -που δεν υπάρχει με αυτή τη μορφή στην Ευρώπη- είναι η εκρηκτική άνοδος των ευαγγελικών εκκλησιών οι οποίες εκτοπίζουν τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία. Η δεύτερη αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες από τα ηθικά σκάνδαλα και τη συνεργασία στο παρελθόν με τα διδακτορικά καθεστώτα, έστω και αν πολλοί επίσκοποι και αρχιεπίσκοποι διαφοροποιήθηκαν με μεγάλη γενναιότητα. Οι Ευαγγελιστές υποστήριξαν πάρα πολύ τον Μπολσονάρου με μία φονταμενταλιστική λογική εναντίον των αμβλώσεων, εναντίον των δικαιωμάτων των γυναικών, εναντίον οποιασδήποτε προοδευτικής και εκσυγχρονιστικής τάσης στην πολιτική σφαίρα.
Στην Ευρώπη έχουμε άλλα φαινόμενα. Έχουμε την ακροδεξιά να συντάσσεται με νεοφιλελεύθερες πολιτικές στην οικονομία και τη διοίκηση. Με έναν περίεργο τρόπο συνδυάζονται η επιστροφή στο έθνος-κράτος και η τόνωση ενός υπερεθνικιστικού αισθήματος σε αντιπαράθεση με την τεράστια οικονομική και κοινωνική πίεση. Στους ηττημένους του νεοφιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης η ακροδεξιά υπόσχεται μίσος. Υπάρχει όμως και κάτι παρηγορητικό. Στις δύο πρόσφατες εκλογές κρατιδίων στη Γερμανία αλλά και στις εθνικές εκλογές, ένα μεγάλο μέρος τον πρώην ψηφοφόρων του SPD πηγαίνει στους Πράσινους. Και αυτό δείχνει ότι μεγάλα τμήματα του εκλογικού πληθυσμού προσφεύγουν σε αριστερές και προοδευτικές προτάσεις και όχι στο λόγο της εχθροπάθειας και του μίσους.
- Θα αλλάξει η τάση ή θα κινηθεί η Ευρώπη ακόμα πιο δεξιά;
Η μεγάλη πολιτική εικόνα δείχνει ότι πράγματι έχουμε μία μετατόπιση προς την άκρα δεξιά. Έχει ενδιαφέρον να δούμε ότι η άκρα δεξιά δεν έχει σχεδόν καμία αντίρρηση προς τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική. Συνδυάζει ένα δόγμα νεοφιλελεύθερης πολιτικής με λιτότητα, με δυναμική προαγωγή των ανισοτήτων και έναν ακραία εθνικιστικό λόγο. Και ενώ φαίνεται να υπάρχει σε αυτό μια εγγενής αντίφαση, η εμπειρία δείχνει ότι ο νεοφιλελευθερισμός προτιμά τις αυταρχικές λύσεις από τις δυσχέρειες και τον πλουραλισμό των δημοκρατιών.
- Πόσο επηρεάζει τη χώρα μας όλη αυτή η κρίση στη Γερμανία;
Επηρεάζει όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα. Η κραταιά σοσιαλιστική ομάδα βρίσκεται σε αδυναμία, έχουμε τρεις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις και βρίσκονται και οι τρεις στο Νότο: Πορτογαλία, Ισπανία και Ελλάδα. Και δεν έχουμε στα προπύργια της ιδρυτικής Ευρώπης. Η ίδια η Γερμανία επηρεάστηκε από τις πρόδρομες επανακάμψεις του μεταφασισμού και της ακροδεξιάς. Η ατζέντα του Όρμπαν στα ευρωπαϊκά θέματα έκανε ζημιά στην κα Μέρκελ και πέρασε στην Αυστρία. Στην Πολωνία κυριαρχεί ο ρωμαιοκαθολικός φονταμενταλισμός. Επιμολύνεται όλη η Ευρώπη. Φαίνεται επίσης σαν να συγκροτείται μια Διεθνής της ακροδεξιάς με τις συναντήσεις Σαλβίνι – Λεπέν, με κοινές δηλώσεις διαφόρων παραγόντων. Πάνε να δημιουργήσουν think tank.
