Δεκαεπτά κρίσιμα λεπτά. Από την ώρα που τυχαία, στο σημείο όπου δύο πολίτες έχουν λιντσάρει on camera τον Ζακ Κωστόπουλο, περνάει, σταματάει και επεμβαίνει ο διασώστης μοτοσικλετιστής του ΕΚΑΒ μέχρι την ώρα που φτάνει το ασθενοφόρο στον «Ευαγγελισμό» όπου πιστοποιείται ο θάνατός του. Σε αυτά τα 17 λεπτά βρέθηκαν στη Γλάδστωνος 4 εκπαιδευμένοι διασώστες του Εθνικού Κέντρου Αμεσης Βοήθειας, με πλήρη κατάρτιση στον τομέα της επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας.
Τέσσερις άνθρωποι -δύο μοτοσικλετιστές και δύο μέλη πληρώματος ασθενοφόρου- που η δουλειά τους είναι να σώζουν ζωές.
Ερωτήματα έχουν διατυπωθεί για τη στάση των διασωστών του Εθνικού Κέντρου Αμεσης Βοήθειας την ημέρα που ο Ζακ άφησε την τελευταία του πνοή στις πλάκες της οδού Γλάδστωνος. Ακόμα και υπόνοιες ότι δεν επιτέλεσαν το έργο τους όσο καλύτερα θα μπορούσαν.
Υπόνοιες εξέφρασαν ανοιχτά οι νοσοκομειακοί γιατροί στην ανακοίνωση για τον Ζακ της Ομοσπονδίας τους (ΟΕΝΓΕ): «H διακομιδή του νεκρού πλέον Ζακ Κωστόπουλου δεμένου με χειροπέδες στο νοσοκομείο ‘‘Ευαγγελισμός’’ συνιστά χωρίς αμφιβολία περιύβριση νεκρού».
Δεν συνιστούσε απειλή
Η «Εφ.Συν.» μίλησε με την Αφροδίτη Ρέτζιου, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας. «Οσα περισσότερα στοιχεία βλέπουν το φως της δημοσιότητας για τις συνθήκες του θανάτου του Ζακ Κωστόπουλου τόσο μεγαλώνει η οργή, η αγανάκτηση και ο αποτροπιασμός», αναφέρει η πρόεδρος και προσθέτει: «Η χρήση των δεματικών [σ.σ. με τα οποία ήταν δεμένος πισθάγκωνα ο Ζακ] ως μέσο περιορισμού είναι ενδεικτική της βαρβαρότητας με την οποία έδρασε η αστυνομία. Επιβεβαιώνεται για μία ακόμα φορά ποιος είναι ο πραγματικός ρόλος και η πραγματική αποστολή της αστυνομίας».
Σε κάθε περίπτωση, προσθέτει, έπρεπε να αφαιρεθούν, επειδή αφενός δεν συνιστούσε απειλή για κανέναν -και πώς θα μπορούσε άλλωστε ένας άνθρωπος ημιθανής και αιμόφυρτος;– αφετέρου για να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες.
«Δεν είναι η πρώτη φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι, γιατροί και υγειονομικοί, με αυτές τις πρακτικές της αστυνομίας, που πρέπει για τα αυτονόητα να τσακωθούμε να βγουν οι χειροπέδες και να εξεταστεί ο ασθενής χωρίς την παρουσία αστυνομικού. Δεν πρέπει να δείχνουμε καμία ανοχή σε αυτά τα φαινόμενα, έχουμε χρέος να υπερασπιζόμαστε με κάθε τρόπο την αξιοπρέπεια των ασθενών μας», λέει και απαιτεί να μην υπάρξει καμία συγκάλυψη, να ολοκληρωθούν γρήγορα οι έρευνες και να τιμωρηθούν όλοι οι υπεύθυνοι.
Ο εκτελών χρέη προέδρου στο ΕΚΑΒ, αντιπρόεδρος Μιλτιάδης Μυλωνάς, είναι κάθετος: «Κάναμε τα αδύνατα δυνατά να σώσουμε τον άνθρωπο, όπως πάντα. Κάτω τα χέρια από το ΕΚΑΒ. Μην τολμήσουν να τα βάλουν με παιδιά που είναι επαγγελματίες, αλλά και παιδιά με φιλότιμο, που καταθέτουν και την ψυχή τους καθημερινά στον δρόμο για 8 και 9 κατοστάρικα».
Η «Εφ.Συν.» συνάντησε και μίλησε με τον Βαγγέλη, τον Κυριάκο, τον Αποστόλη και τον Στέλιο, τους τέσσερις διασώστες του ΕΚΑΒ που βρέθηκαν στην οδό Γλάδστωνος το μοιραίο για τον νεαρό ακτιβιστή μεσημέρι.
Με τις μπλε στολές του Εθνικού Κέντρου Αμεσης Βοήθειας, οι έμπειροι διασώστες που μετρούν στον δρόμο από 12 χρόνια ο νεότερος μέχρι 29 ο παλαιότερος, μιλούν ανοιχτά για το χρονικό του φριχτού εκείνου του μεσημεριού.
«Τι θα κάνεις, θα τον σκοτώσεις;»
Στις 14.50, σύμφωνα με την καρτέλα του ΕΚΑΒ, φτάνει στο σημείο ο πρώτος μοτοσικλετιστής διασώστης, ο Βαγγέλης. Η περιοχή είναι ο τομέας ευθύνης του. Σταματάει λόγω της φασαρίας, κατεβαίνει από τη μηχανή του, παίρνει τη βαλίτσα του και κατευθύνεται προς τον Ζακ. Τον βρίσκει αιμόφυρτο, λιπόθυμο στις πλάκες του πεζόδρομου.
Σταματάει τη φάση του λιντσαρίσματος από τον ιδιοκτήτη του κοσμηματοπωλείου και τον μεσίτη που διατηρεί γειτονική επιχείρηση, αλλά και κόσμο που ήταν πρόθυμος να συμβάλει.
Αναφέρει ενδεικτικά το παράδειγμα πολίτη που έχει πάρει μία μεταλλική ομπρελοθήκη και κατευθύνεται προς τον Ζακ. «Τι θα κάνεις, θα τον σκοτώσεις;» τον ρωτάει και ο πολίτης κάνει πίσω.
Ενημερώνει από τον ασύρματο το ΕΚΑΒ ότι στην οδό Γλάδστωνος υπάρχει τραυματίας. Καλεί και την αστυνομία.
Αμεσα ο ασυρματιστής του ΕΚΑΒ ζητάει να πάει στο σημείο ασθενοφόρο, όπως είθισται, δεδομένου ότι ο μοτοσικλετιστής δεν μπορεί να κάνει διακομιδή.
«Εδωσα τις πρώτες βοήθειες, σύμφωνα με το πρωτόκολλο του ΕΚΑΒ, που περιλαμβάνει την περιποίηση των τραυμάτων. Είχε ένα θλαστικό τραύμα στο κεφάλι. Ξεκινάω την περίδεση του κεφαλιού», μας λέει. «Με το που πάω να τελειώσω -δεν είχα τελειώσει- ο ασθενής ανέκτησε τις αισθήσεις του. Με ένα κομμάτι γυαλί κινήθηκε προς το μέρος μου. Δεν είχε επαφή με το περιβάλλον», προσθέτει. «Εκείνη τη στιγμή φτάνουν άνδρες της ομάδας ‘‘Ζ’’ και ο Ζακ κινείται προς το μέρος δύο μελών της».
Στο σημείο έχει φτάσει και δεύτερος διασώστης μοτοσικλετιστής, ο Κυριάκος, ο οποίος κατέβαινε την οδό Πανεπιστημίου και έχει ακούσει την κλήση του πρώτου διασώστη από τον ασύρματο. Πέφτει πάνω στο δεύτερο λιντσάρισμα του Ζακ.
«Ενας αστυνομικός με κλομπ τον βρίσκει πίσω στη γάμπα και ο Ζακ παραπατάει, πέφτει πάνω σε ένα τραπέζι καφετέριας και σωριάζεται κάτω», περιγράφει.
Ο πρώτος διασώστης πηγαίνει στη μηχανή του που είχε αφήσει άναρχα στον δρόμο. Βλέπει ότι στο σημείο φτάνουν και άνδρες της ομάδας ΔΙΑΣ. Επιλαμβάνονται οι αστυνομικοί. Οκτώ ή δέκα στον αριθμό, ποιος μετράει τέτοιες ώρες…
«Το ξύλο… Εχω δει πολύ χειρότερο από αυτό», λέει ο Κυριάκος, «είναι μία συνήθης πρακτική τους. Οσο πιο πολύ αντιστέκεσαι τόσο πιο πολύ αυξάνεται το επίπεδο της βίας από την αστυνομία».
Οσο για την κατάσταση του Ζακ, «είναι κάτω μπρούμυτα στον αστυνομικό κλοιό. Είχε τελειώσει η δέσμευση των χεριών του πίσω με δεματικό. Τον βλέπω μπλε».
«Δεν κοβόταν το δεματικό»
Ο Βαγγέλης επιστρέφει στο σημείο. Φτάνει και το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ. Οι δύο διασώστες του ασθενοφόρου, ο Αποστόλης και ο Στέλιος, σπεύδουν με το φορείο. Παραλαμβάνουν «έναν άνθρωπο μπλε, που αιμορραγούσε, χωρίς ζωτικά σημεία», μας λένε.
Στο ασθενοφόρο ανεβαίνει και ο Βαγγέλης και προσπαθεί να κόψει με ψαλίδι το δεματικό. «Ηταν τόσο σφιχτό που δεν περνούσε το ψαλίδι», λέει ο Στέλιος. Τα λεπτά αυτά ο Αποστόλης ειδοποιεί το νοσοκομείο, ζητά ανοιχτή ράμπα και αναμονή αναισθησιολόγου.
«Το δίλημμα πρέπει να απαντηθεί σε δέκατα του δευτερολέπτου. Ο Ζακ ήταν ολόκληρος μπλε», λέει ο Αποστόλης. «Μπορείς να υποχρεώσεις τον αστυνομικό να κόψει το δεματικό ή να βγάλει τις χειροπέδες από τη στιγμή που ο ασθενής είναι στα δικά σου χέρια και έχεις εσύ την ευθύνη», μας λέει.
«Δεν έχει αισθήσεις, το μόνο που κοιτάμε σε αυτή την περίπτωση είναι να πάει όσο πιο άμεσα είναι δυνατόν στο νοσοκομείο. Δεν έχουμε περιθώριο να κάνουμε διαπραγματεύσεις με τους αστυνομικούς», συμπληρώνει ο Βαγγέλης.
«Λέω στον Βαγγέλη, ‘‘άσ’ το αφού δεν κόβεται, να φύγουμε, να πάμε στο νοσοκομείο’’», σημειώνει ο Αποστόλης. Μένει ο Στέλιος με τον Ζακ στο ασθενοφόρο. Ο Αποστόλης κλείνει τις πόρτες και βάζει μπροστά.
Ο Στέλιος ανοίγει τα ρούχα του Ζακ για να βρει τα σημεία της αιμορραγίας και ετοιμάζει το πρωτόκολλο της βασικής υποστήριξης της ζωής, την Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ).
Μπορεί να γίνει ΚΑΡΠΑ σε δεμένο άνθρωπο; ρωτάμε. «Ναι», μας απαντούν. Μπορείτε να μετρήσετε σφυγμό με το δεματικό; «Ναι».
«Μας ενδιαφέρει η διακομιδή του ασθενούς με ασφάλεια όταν μας τον παραδίδει η αστυνομία έτσι. Ούτε μπορούμε να υποκαταστήσουμε την αστυνομία», λέει ο Βαγγέλης. «Προσπαθήσαμε να του κόψουμε το δεματικό για να πάει με αξιοπρέπεια στο νοσοκομείο. Ηταν όμως σε θέση ασφάλειας στο ασθενοφόρο, δεν άλλαζε η κλινική του εικόνα» προσθέτει.
Προσπάθεια ανάνηψης
Στο ασθενοφόρο επέβαιναν «ένας άνθρωπος που αιμορραγούσε, ένας διασώστης που προσπαθούσε να δει από πού προέρχεται η αιμορραγία και να ξεκινήσει την ανάνηψη και ένας διασώστης-οδηγός που έτρεχε να φτάσει στο νοσοκομείο. Με το ένα χέρι κρατιόμουν και με το άλλο φρόντιζα τον ασθενή», λέει ο Στέλιος.
Σε τρία λεπτά ήταν στον «Ευαγγελισμό». «Φαίνονται οι χρόνοι, κάναμε τόσο γρήγορα που δεν προλάβαμε να δούμε καλά καλά τον ασθενή, να κάνουμε ολοκληρωμένη προσπάθεια ΚΑΡΠΑ», λέει ο Στέλιος.
Η σειρήνα και ο φάρος άναψαν, «δεν θα φτάναμε αλλιώς σε τρία λεπτά από την Ομόνοια στον ‘‘Ευαγγελισμό’’», λέει το πλήρωμα του ασθενοφόρου. «Κάναμε όσο πιο γρήγορα μπορούσαμε να σώσουμε τη ζωή του».
Πίσω έμειναν ο Βαγγέλης και ο Κυριάκος. Ο δεύτερος ρώτησε τον πρώτο που είχε περιποιηθεί τα τραύματα του Ζακ αν είχε μαχαιριές ή καρφωμένο τίποτα στον λαιμό. «Δεν είχε, μου απάντησε. Σοκαρίστηκα. Τον είδα ολοζώντανο με ένα κομμάτι γυαλί να κυνηγάει κάποιον και 2-3 λεπτά μετά μπλε. Πώς εκδηλώθηκε ο ασφυκτικός θάνατος;»διερωτάται.
Οι διασώστες εκφράζουν και ένα παράπονο. «Γράφτηκε ότι ένας από εμάς κλότσησε τον Ζακ. Πώς γίνεται η δουλειά σου να είναι να σώζεις ζωές και να γράφεται ότι τις κλοτσάς;».
«Υπάρχουν βίντεο, πολλά, που περιλαμβάνουν όλα όσα εκτυλίχθηκαν από την αρχή μέχρι το τέλος. Τι στάση κράτησε ο κάθε ένας, διασώστης, αστυνομικός, πολίτης. Υπήρχε πολύς κόσμος που βιντεοσκοπούσε κρατώντας μία απόσταση από αυτό που συνέβαινε μπροστά του. Φαίνεται ποιοι είμαστε», λέει ο Βαγγέλης και ζητά να βγουν όλα τα βίντεο.
Μιλτιάδης Μυλωνάς για την Αστυνομία
«Υπάρχει κατάλληλη εκπαίδευση δεν χρειάζεται εκδικητικό μένος»
Ο Μιλτιάδης Μυλωνάς μιλάει για ρατσισμό της κοινωνίας απέναντι στον άνθρωπο που είναι χρήστης ναρκωτικών. «Τους αντιμετωπίζει ως ανθρώπους του περιθωρίου, ξεχνώντας ή αγνοώντας ότι τα άτομα αυτά είναι θύματα χημικού πολέμου».
Οι άνθρωποι που ζουν σε αυτές τις περιοχές, λέει, «ενδεχομένως να έχουν αγανακτήσει από παρόμοια ή ίσως και χειρότερα περιστατικά, έχασαν τον έλεγχο και συμμετείχαν σε μία δολοφονία». Η αστυνομία, από την άλλη, «πρέπει να είναι αυτή που πρέπει να είναι, όχι αυτή που νομίζουν ότι είναι. Οχι αυτή η @@@ που είπε ‘‘αυτοί είμαστε και άμα σας αρέσει’’ ο εκπρόσωπος των εργαζομένων. Υπάρχουν κανόνες. Εφαρμόζονται; Και ακόμα, υπάρχει η κατάλληλη εκπαίδευση που να αντιμετωπίζει κάθε περιστατικό με βάση την αντικειμενική του δυσκολία και όχι με εκδικητικό μένος, όπως είδε το πανελλήνιο;»
Τι κατέγραψε το επιχειρησιακό του ΕΚΑΒ
➤ 14.50: Στο σημείο βρίσκεται τυχαία μηχανή με διασώστη του ΕΚΑΒ. Ο διασώστης ενημερώνει από τον ασύρματο του ΕΚΑΒ ότι στην οδό Γλάδστωνος υπάρχει τραυματίας
➤ 14.51: Ο ασυρματιστής του ΕΚΑΒ ζητάει να πάει στο σημείο ασθενοφόρο – όπως είθισται
➤ 14.53: Η αστυνομία ενημερώνει το ΕΚΑΒ για το περιστατικό: «Τραυματισμένος με μαχαίρι σε άγνωστη κατάσταση και ένα άλλο άτομο το οποίο έχει πάθει νευρική κρίση»
➤ 15.00: Το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ φτάνει στο σημείο
➤ 15.04: Το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ φεύγει από το σημείο για τον «Ευαγγελισμό»
➤ 15.07: Το ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ φτάνει στον «Ευαγγελισμό»
Εν αναμονή του πορίσματος
«Διάχυτη νευροαξονική βλάβη χωρίς αιμάτωμα δεν έχω δει ποτέ»
Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τα πρώτα πορίσματα των ιατροδικαστών, λένε ότι δεν βρήκαν ενδοκρανιακά αιματώματα, αλλά μόνο εγκεφαλικό οίδημα. Αρα, αν η αιτία ήταν ή όχι η κρανιοεγκεφαλική κάκωση, που σημαίνει ότι έχουμε διάχυτη νευροαξονική βλάβη, θα το δείξει η μικροσκοπική εξέταση, λέει μιλώντας στην «Εφ.Συν.» κορυφαίος νευροχειρουργός. «Διάχυτη νευροαξονική βλάβη χωρίς αιμάτωμα δεν έχω δει ποτέ».
Είναι σαφές πλέον ότι μετά το δεύτερο λιντσάρισμα ο Ζακ «τελείωσε». Οι αναφορές των διασωστών στο χρώμα και την όψη του ανθρώπου που παραλαμβάνουν για διακομιδή -«μπλε»- παραπέμπει σε θάνατο από ασφυξία.
Τι μπορεί να προκάλεσε την ασφυξία; Μπορεί να ήταν μοιραίο το πάτημα της μπότας του αστυνομικού στον λαιμό του Ζακ, όπως φαίνεται στο βίντεο που αποκάλυψε η «Εφ.Συν.»;
«Ετσι εξηγείται και το εγκεφαλικό οίδημα χωρίς αιμάτωμα», μας λέει ο νευροχειρουργός. Σε κάθε περίπτωση, οι απαντήσεις θα δοθούν από τις ολοκληρωμένες ιατροδικαστικές εκθέσεις, προσεχώς…
Εφημερίδα των Συντακτών
