Τα μέτρα ελάφρυνσης για 250.000 μη μισθωτούς ασφαλισμένους (βίντεο και γραφήματα)

Ολόκληρη η εισήγηση της Έφης Αχτσιόγλου

Η έξοδος της χώρας από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής σηματοδοτεί το πέρασμα σε μία νέα περίοδο, η οποία για την Κυβέρνησή μας έχει στο επίκεντρό τους εργαζόμενους και τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία.

Αυτό που πρωτίστως μας απασχολεί αυτή τη στιγμή είναι η ανάπτυξη της οικονομίας, η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, η ανάκτηση της ελευθερίας στο σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών, να μετουσιωθούν σε βελτίωση της ζωής και της καθημερινότητας των πολιτών.

Με αυτή την κεντρική στόχευση, αμέσως μετά την 21η Αυγούστου υλοποιούμε συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές για τη ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος και των δικαιωμάτων του κόσμου της εργασίας.

Από τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ένα πλέγμα μέτρων και παρεμβάσεων που αφορούν συγκεκριμένες φορολογικές και ασφαλιστικές ελαφρύνσεις καθώς και μέτρα κοινωνικής πολιτικής που ενισχύουν ένα ευρύτατο τμήμα της κοινωνίας.

Σήμερα θέλουμε να εξειδικεύσουμε το μέτρο της ασφαλιστικής ελάφρυνσης χιλιάδων μη μισθωτών (ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών, αυτοαπασχολούμενων γιατρών, μηχανικών και δικηγόρων).

Συγκεκριμένα από την 1/1/2019, διατηρώντας την ελάχιστη εισφορά, μειώνουμε την ασφαλιστική εισφορά για την κύρια σύνταξη:

1. Των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων κατά 33,3%, δηλαδή από 20% σε 13,33%.

2. Και των αγροτών, επίσης, κατά 33,3%, σε 12% από 18% που θα ήταν την 1/1/2019. (Θυμίζω ότι για τους αγρότες υπήρχε ένα μεταβατικό διάστημα το οποίο διαμορφώνεται πλέον ως εξής: το 2020 η εισφορά θα είναι 12,66%, το 2021 θα είναι 13% και το 2022 θα είναι 13,33%).

Επιπλέον, για αυτοαπασχολούμενους μηχανικούς, δικηγόρους και γιατρούς, το ασφάλιστρο για επικουρική σύνταξη και εφάπαξ θα υπολογίζεται αναδρομικά από την 1/1/2017 στην ελάχιστη βάση υπολογισμού ανεξαρτήτως εισοδήματος και η εισφορά δεν θα ξεπερνά το ελάχιστο που ισχύει σήμερα των 64,5 ευρώ/μήνα.

Για τους νέους επιστήμονες κάτω της 5ετίας όπως γνωρίζετε ίσχυε το εξής ευνοϊκό σχήμα: για τα πρώτα δύο χρόνια το ασφάλιστρο για κύρια σύνταξη ήταν 14%, υπολογισμένο σε ελάχιστη βάση των 410 ευρώ, και για τα επόμενα τρία χρόνια το ασφάλιστρο ήταν 17% και πάλι σε αυτήν την χαμηλότερη ελάχιστη βάση. Από 1/1/2019 οι κάτω της 5ετίας επιστήμονες θα έχουν ασφάλιστρο για κύρια σύνταξη 13,33% που για την ελάχιστη εισφορά θα υπολογίζεται και πάλι στο μειωμένο ποσό των 410 ευρώ.

Συνολικά, με τις νέες παρεμβάσεις, 250.000 μη μισθωτοί ασφαλισμένοι θα έχουν πολύ σημαντικές ελαφρύνσεις.

Εδώ, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι σύμφωνα με τα ειδοποιητήρια που εστάλησαν το προηγούμενο διάστημα, και όχι με εκτιμήσεις ή προβλέψεις, ήδη το 88% των μη μισθωτών πληρώνει χαμηλότερες ασφαλιστικές εισφορές σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς.

Δηλαδή περίπου 1.250.000 μη μισθωτοί ήδη πληρώνουν λιγότερα και άλλοι 250.000 έχουν τις σημαντικές ελαφρύνσεις που προανέφερα. Ουσιαστικά, λοιπόν, το σύνολο των μη μισθωτών (περίπου 1,5 εκατ.) ευνοείται με το νέο ασφαλιστικό και τις πρόσθετες ελαφρύνσεις του 2019.

Κάποια ενδεικτικά παραδείγματα οφέλους από τη μείωση εισφορών το 2019:

Ελεύθεροι Επαγγελματίες με εισόδημα 9.032 ευρώ θα έχουν ετήσιο όφελος 400 ευρώ, με 30.032 ετήσιο όφελος 2.003 ευρώ.

Αγρότες με εισόδημα 8.022 ευρώ θα έχουν ετήσιο όφελος 481 ευρώ, με 14.022 ευρώ ετήσιο όφελος 841 ευρώ.

Δικηγόροι και Μηχανικοί με εισόδημα 10.032 ευρώ θα έχουν ετήσιο όφελος 450 ευρώ και με εισόδημα 30.032 ευρώ ετήσιο όφελος 2.491 ευρώ.

Γιατροί με εισόδημα 16.032 ευρώ θα έχουν ετήσιο όφελος 720 ευρώ και με εισόδημα 40.032 ευρώ ετήσιο όφελος 2.396 ευρώ.

Για την πλήρη εικόνα θα σας διανεμηθούν πίνακες, αυτά ήταν κάποια ενδεικτικά παραδείγματα εισοδημάτων με τις αντίστοιχες ελαφρύνσεις που προκύπτουν ανά κατηγορία.

Οι ελαφρύνσεις αυτές έρχονται ως αποτέλεσμα της θετικής πορείας των οικονομικών του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης σε συνδυασμό με τη συνολική θετική πορεία των δημοσιονομικών της χώρας.

Ο ΕΦΚΑ, ειδικότερα, έχει για δεύτερη χρονιά πλεονασματική λειτουργία. Στο πρώτο 8μηνο του 2018 το πλεόνασμα ανέρχεται σε 900 εκατ. ευρώ.

Το Δημόσιο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης ανακτά την αξιοπιστία του και έχει κερδίσει το στοίχημα της βιωσιμότητας. Η περαιτέρω μείωση της ανεργίας, η αύξηση της απασχόλησης με καλύτερες αμοιβές θα δώσουν ακόμη μεγαλύτερη ώθηση, περιθώρια μεγαλύτερης στήριξης των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων.

Τα μέτρα που έχουμε λάβει και θα λάβουμε στον τομέα των εργασιακών θα συμβάλλουν σε αυτή την κατεύθυνση. Η επαναφορά των βασικών αρχών των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της ευνοϊκότερης ρύθμισης και της επέκτασης των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που ήδη έγινε σε 6 κλαδικές, η αύξηση του κατώτατου μισθού που θα ισχύσει για όλους χωρίς ηλικιακές διακρίσεις, τα μέτρα καταπολέμησης της αδήλωτης, υποδηλωμένης και απλήρωτης εργασίας, όλα έχουν θετικό αποτύπωμα στην πορεία του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Έχουμε πλήρη αντίληψη και συναίσθηση όλων των δυσκολιών και των προβλημάτων, ξέρουμε ότι χρειάζεται πολλή δουλειά και για να μειωθεί περαιτέρω η ανεργία και για να βελτιώνονται διαρκώς οι συνθήκες στην αγορά εργασίας, όμως το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στέκεται στα πόδια του. Διαρκώς προχωρούμε σε βελτιωτικές παρεμβάσεις για τους ασφαλισμένους, αυτό αποδεικνύουμε και με τις ελαφρύνσεις του 2019, παράλληλα κλείνουμε πληγές του παρελθόντος, επιστρέφουμε ποσά που κακώς παρακρατήθηκαν από συνταξιούχους, πληρώνουμε ληξιπρόθεσμα.  Οι εκκρεμείς κύριες συντάξεις από 170.000 που ήταν όταν παραλάβαμε έχουν μειωθεί σε κάτω των 45.000 και θα έχουν εκκαθαριστεί ως το τέλος της χρονιάς.

Παρ’ όλα αυτά η ΝΔ δεν σταμάτησε ποτέ τη ρητορική της υπονόμευσης του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, άλλοτε με την κινδυνολογία περί κατάρρευσης του συστήματος και άλλοτε με τα ψέματα περί αφαίμαξης των επαγγελματιών.

Είχα πει εδώ και πολύ καιρό ότι αυτή η τακτική δεν είναι τυχαία, έχει σκοπό και στόχο. Ο στόχος ήταν προφανής, είναι πλέον και ομολογημένος από την αξιωματική αντιπολίτευση διάλυση του δημόσιου χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης με οδυνηρές συνέπειες για ασφαλισμένους και συνταξιούχους.

Τον στόχο αυτό επιβεβαιώνει και η πολιτική που η ΝΔ εφάρμοσε και χρεοκόπησε το ασφαλιστικό σύστημα παραδίδοντάς το με 1,1 δισ. ευρώ έλλειμμα, μετά από 12 οριζόντιες περικοπές συντάξεων και με απλήρωτες 400.000 συνταξιοδοτικές παροχές.

Σήμερα που το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης έχει ξανασταθεί στα πόδια του τι αντιπροτείνει η ΝΔ;

1. Για την επικουρική ασφάλιση προτείνει ένα αμιγώς κεφαλαιοποιητικό σύστημα με διαχείριση από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Πρώτον τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα λειτουργούν στη βάση των χρηματοπιστωτικών αρχών καθώς οι εισφορές τοποθετούνται σε ατομικές μερίδες, επενδύονται σε πραγματικό χρόνο και αποδίδονται στον ασφαλισμένο κατά την συνταξιοδότηση. Αντίθετα, στα διανεμητικά συστήματα οι εισφορές των σημερινών ασφαλισμένων αξιοποιούνται για την καταβολή των σημερινών συντάξεων. Ακριβώς επειδή στο δικό μας σύστημα, οι σημερινές εισφορές είναι που πληρώνουν τις σημερινές συντάξεις,  η πρόταση της ΝΔ δημιουργεί κενό για την χρηματοδοτική κάλυψη της καταβολής των συντάξεων των 1,2 εκατ. επικουρικών συνταξιούχων που λαμβάνουν σήμερα επικουρική σύνταξη. Με άλλα λόγια, 1,2 εκ. επικουρικοί συνταξιούχοι θα βρεθούν στον αέρα, καθώς δεν θα υπάρχουν εισφορές για να καταβληθούν οι επικουρικές συντάξεις.

2. Μπροστά στο αδιέξοδο αυτό, η ΝΔ ισχυρίζεται ότι το σύστημα που προτείνει για την επικουρική ασφάλιση θα ισχύει για τους νέους ασφαλισμένους. Τούτο καθόλου δεν αλλάζει την τρύπα που δημιουργείται για την πληρωμή των σημερινών επικουρικών συνταξιούχων, την οποία θα πρέπει να καλύψει ο κρατικός προϋπολογισμός. Προκειμένου να μην μείνουν στον αέρα 1,2 εκ. συνταξιούχοι το ποσό που θα πρέπει να αναλάβει το κράτος για να πληρωθούν οι επικουρικές συντάξεις που δικαιούται το σύνολο των σημερινών επικουρικών συνταξιούχων είναι 30 δισ. ευρώ.

3. Αυτά για τους σημερινούς συνταξιούχους. Και με τους σημερινούς ασφαλισμένους στο επικουρικό ταμείο τι θα γίνει; Αυτή τη στιγμή οι ασφαλισμένοι για επικούρηση είναι 2,8 εκατομ. άτομα. Το σχέδιο της ΝΔ αφαιρεί πόρους από το δημόσιο σύστημα επικουρικής ασφάλισης με τους οποίους αναμένουν να χρηματοδοτηθούν όχι μόνο οι σημερινοί συνταξιούχοι αλλά και οι μελλοντικοί συνταξιούχοι – σημερινοί ασφαλισμένοι του δημόσιου συστήματος. Στην πραγματικότητα οι εισφορές που έχουν καταβάλει οι σημερινοί ασφαλισμένοι καθώς και οι μελλοντικές συντάξεις τους  τίθενται υπό διακινδύνευση με την πρόταση αυτή. Το κόστος δε για την κάλυψη αυτών των ασφαλισμένων που θα πρέπει να αναλάβει ο κρατικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 25 δισ. ευρώ. 25 δισ. ευρώ για να πληρωθούν οι παροχές που δικαιούται ο κάθε σημερινός ασφαλισμένος για επικουρική σύνταξη. Άρα το σύνολο του κόστους μετάβασης στο υποθετικό σύστημα του κ. Μητσοτάκη για την επικουρική ασφάλιση είναι 55 δισ.

4. Ποιοί είναι οι κερδισμένοι από την πρόταση της ΝΔ; Μα φυσικά οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες που θα πάρουν ζεστό χρήμα και μεγάλα κέρδη από την εκμετάλλευση των εισφορών των ασφαλισμένων πελατών τους.

5. Η πρόταση της αντιπολίτευσης δεν διασφαλίζει καλύτερα ούτε τους νέους ασφαλισμένους, που στο σενάριό της θα επιλέξουν την ιδιωτική ασφάλιση για την επικουρική τους σύνταξη. Ανάλογους κινδύνους διατρέχουν και αυτοί. Διότι τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα που ευαγγελίζεται ο κ. Μητσοτάκης, λειτουργούν στο πλαίσιο του επενδυτικού κινδύνου και εξαρτώνται από τις μεταβολές και διακυμάνσεις των αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο. Με άλλα λόγια, ο ασφαλισμένος τοποθετεί τα χρήματά του στην ατομική μερίδα, όμως αυτά τίθενται υπό τον επενδυτικό κίνδυνο. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα κατάρρευσης. Χαρακτηριστικότερο όμως όλων είναι το παράδειγμα της μετοχής της AIG, της μεγαλύτερης ασφαλιστικής των ΗΠΑ, όπου τον Σεπτέμβρη του 2008 μέσα σε λίγες μέρες έπεσε από τα $70 σε $5.5, με αποτέλεσμα το αμερικανικό κράτος να αναλάβει το κόστος ασφαλιστικών συμβολαίων ύψους 85 δισ. ευρώ.  Ελληνικό παράδειγμα πτώχευσης ασφαλιστικής εταιρείας αποτελεί η ΑΣΠΙΣ Πρόνοια που υπόσχονταν στα συνταξιοδοτικά και επενδυτικά της προγράμματα εγγυημένη απόδοση 7,5%, και είχε την κατάρρευση που όλοι γνωρίζουμε.

6. Αναφορικά με την κύρια σύνταξη, η ΝΔ προτείνει οριζόντια μείωση των εισφορών για όλους στο 15%. Αυτή η πρόταση θα δημιουργήσει τρύπα στα έσοδα του ΕΦΚΑ ύψους 2 δισ. ευρώ ετησίως με σημερινά δεδομένα. Οπότε, είτε θα πρέπει να επιβαρυνθεί αντίστοιχα ο κρατικός προϋπολογισμός και με αυτό το ποσό, είτε να μειωθούν οι κύριες συντάξεις.

7. Η πρόταση της ΝΔ περιλαμβάνει αλλαγή εντός και του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Το σημερινό πλαίσιο της κοινωνικής ασφάλισης διέπεται από την αρχή της προστασίας και της αλληλεγγύης γενεών και έχει αναδιανεμητικά χαρακτηριστικά. Η ΝΔ προτείνει τη μετατροπή του συστήματος για την κύρια σύνταξη από διανεμητικό σε αμιγώς ανταποδοτικό. Τούτο σημαίνει ότι σημερινοί εργαζόμενοι που χωρίς δική τους ευθύνη λαμβάνουν πολύ χαμηλούς μισθούς ή μένουν κάποιοι χρόνια άνεργοι, δεν θα μπορέσουν να λάβουν συντάξεις με τις οποίες να βιοπορίζονται. Η πρόταση περί μετατροπής του συστήματος σε πλήρως ανταποδοτικό, λοιπόν, θα τιμωρήσει πολίτες που δεν είχαν σταθερό και συνεχόμενο εργασιακό βίο και αξιοπρεπείς αμοιβές.

Θεώρησα αναγκαίο να κάνω αυτή την παρέμβαση ορισμένων σημείων που καταδεικνύουν με σαφήνεια τον αντικοινωνικό και επικίνδυνο χαρακτήρα της πρότασης της ΝΔ για το ασφαλιστικό. Ευτυχώς για τους ασφαλισμένους θα μείνει στα χαρτιά. Καταδεικνύεται όμως και κάτι ακόμη: ότι εκτός από τα εργασιακά και το ζήτημα της κοινωνικής ασφάλισης συνιστά σαφή διαιρετική τομή ανάμεσα στην κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση. Αυτό εξάλλου φαίνεται και από τα μέχρι στιγμής πεπραγμένα.

Η στόχευσή μας είναι η διαρκής ενίσχυση του κόσμου της εργασίας και του διαθέσιμου εισοδήματος του: το αποδεικνύουμε αυτό με την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων που ήδη οδηγούν σε αυξήσεις μισθών για χιλιάδες εργαζόμενους,  με την ενίσχυση του Σ.ΕΠ.Ε., με τα μέτρα θωράκισης των εργατικών δικαιωμάτων που νομοθετήσαμε τα τελευταία χρόνια, με την αύξηση του κατώτατου μισθού στην οποία θα προχωρήσουμε στις αρχές του 2019, με την ανασύνταξη του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, και τις ελαφρύνσεις των επαγγελματιών που υλοποιούμε και θα υλοποιήσουμε από 1.1.2019.  Έχουμε πολύ δρόμο ακόμη μπροστά μας και το γνωρίζουμε, αλλά οι βάσεις που θέσαμε και τα δεδομένα που έχουν πλέον διαμορφωθεί μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε και να σχεδιάζουμε διαρκώς μέτρα υποστήριξης της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας.