Κόσμημα για την περιοχή της Πεδιάδας -και όχι μόνο- αποτελεί το Μουσείο Εκκλησιαστικών κειμηλίων της Ενορίας Αγίου Ιωάννου Σμαρίου που εγκαινιάστηκε ανήμερα της Παναγίας και αναμένεται να αποτελέσει πόλο έλξης τόσο των ντόπιων όσων και των επισκεπτών του Σμαρίου.
Πρόκειται για έναν καλαίσθητο χώρο πολιτισμού και μνήμης, , σε οίκημα που παραχωρήθηκε με δωρεά από τους κληρονόμους του Αριστείδη και της Στυλιανής Μουδάτσου όπου σπάνια εκθέματα ξεδιπλώνουν την τοπική εκκλησιαστική ιστορία του χωριού .
Παράλληλα η βιβλιοθήκη και ο ξενώνας ,που συμπληρώνουν το Μουσείο, αποτελούν το επιστέγασμα της σημαντικής προσπάθειας της ενορίας του χωριού που κατόρθωσε να υλοποιήσει αυτή την αξιέπαινη πρωτοβουλία δίδοντας τη δυνατότητα να αντικατοπτρίζεται μέσα απ αυτή η αίγλη της τοπικής ιστορίας.
Επισημαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης του σημαντικού Σμαριανού Γιάννη Χρονάκη, που έχει εμπλουτιστεί και από δωρεές βιβλίων από άλλους συγχωριανούς.
Μετά τον αγιασμό των εγκαινίων που τέλεσαν ο εφημέριος του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου Σμαρίου π. Νικόλαος Χαλεπάκης και ο καταγόμενος από το Σμάρι και εκ των δωρητών του οικήματος ,πρωτοπρεσβύτερος Νικόλαος Λαγουδιανάκης αναφέρθηκαν στο ιστορικό της ίδρυσης του μουσείου.
Στη συνέχεια μίλησαν για τη διαχρονική, αναλλοίωτη και πολυδιάστατη αξία των Ιερών κειμηλίων αλλά και του θεσμού της Βιβλιοθήκης.
Ακολούθως επικεντρώθηκαν στα ιστορικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των εκθεμάτων και στον κεντρικό στόχο του μουσείου για την ανάδειξη της εκκλησιαστικής παράδοσης και στο να είναι καθημερνά ανοικτό.
Ακόμη ο εφημέριος του Σμαρίου ευχαρίστησε τους δωρητές του οικήματος ,το εκκλησιαστικό συμβούλιο ,όλους που βοήθησαν για την δημιουργία του αλλά και εκείνους που διαχρονικά διαφύλαξαν τα ιερά κειμήλια.
Στη συνέχεια η εκ των συγκληρονόμων και δωρητών Ουρανία Μαρκάκη, βαθειά συγκινημένη, μίλησε για το χωριό ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο συναίσθημα της αγάπης και της σύμπνοιας .
Αμέσως μετά οι παρεβρεθέντες στα εγκαίνια ξεναγήθηκαν στους χώρους του Μουσείου και είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά τα εκθέματα .
Στο μουσείο Εκκλησιαστικών Κειμηλίων στο Σμάρι από την ενορία–εκτίθενται σε ειδικές προθήκες κειμήλια της εκκλησίας , όπως ιερά σκεύη από τον 18ο Αιώνα – άμφια, καμπάνες , αφιερώματα, , χειρόγραφα, και ιερές εικόνες Ευαγγέλια, Άγιο Δισκοπότηρο, Σταυροί , φανοί ,θυμιατά , με λαξευμένη τη χρονολογία προέλευσης τους , βιβλία εσόδων και εξόδων της ενορίας , εικόνες, μανουάλια κηροπήγια καθώς και έγγραφα και φωτογραφικό υλικό στο οποίο καταγράφονται οι θρησκευτικές και κοινωνικές δράσεις των κατοίκων του χωριού και τα οποία διαχρονικά φύλαξαν με ευλάβεια και ως κόρη οφθαλμού οι Σμαριανοί.
Τα εκθέματα παρουσιάζουν ιστορικό και θεολογικό ενδιαφέρον και υπενθυμίζουν στις σημερινές αλλά και τις επερχόμενες γενεές το ιδιαίτερα σημαντικό θρησκευτικό, εκκλησιαστικό και ιστορικό παρελθόν του Σμαρίου ενώ η δημιουργία του Μουσείου αναμένεται να συμβάλλει και στην ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού της περιοχής.
Παράλληλα συνεχίζεται μέχρι την Κυριακή το 6ο φεστιβάλ πολιτισμού με δυο εκθέσεις η 1η «Ευλογημένη Άμπελος» στο Πολιτιστικό Κέντρο και η 2η «Τοπικά προϊόντα Σμαριανών παραγωγών» στην αίθουσα της ενορίας που οργανώνονται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο , το Τοπικό Συμβούλιο και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο Σμαρίου
Εξ άλλου συνεχίζονται οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού : Την Πέμπτη 16 Αύγουστου οργανώνεται βραδιά βινυλίου και θα προσφερθούν παραδοσιακά φαγητά και τηγανίτες με πετιμέζι.
Την Παρασκευή 17 Αυγούστου στις 20: 00 θα δοθεί παράσταση Καραγκιόζη , το Σάββατο 18 Αυγούστου στις 21:00 οργανώνεται λαϊκή βραδιά με το συγκρότημα της Χαράς Τζεδάκη.
Τέλος την Κυριακή 19 Αυγούστου στις 21:00 θα δοθεί θεατρική παράσταση με το έργο «Συμπέθεροι απο τα Τίρανα» του Μάνου Μανιά και της Θεατρικής Σκηνής Ηρακλείου .
Η είσοδος σ όλες τις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη .
