Σε ποιες παραλίες της χώρας μας καταγράφονται μέδουσες για τον μήνα Ιούλιο – Δείτε αναλυτικά ανά περιοχή – Τι πρέπει να κάνετε αν σας τσιμπήσει μέδουσα
Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας έδωσε στη δημοσιότητα τον επικαιροποιημένο χάρτη στον οποίο απεικονίζονται οι περιοχές στην Ελλάδα όπου έχουν εμφανιστεί μέδουσες τον μήνα Ιούλιο.
Πρόκειται για δεδομένα που συγκέντρωσαν μέχρι τώρα για τις μέδουσες στην Ελλάδα από το πρόγραμμα καταγραφής.
Όπως αναφέρει το Παρατηρητήριο, “το σύστημα τραβάει αυτόματα την τοποθεσία, οπότε υπάρχει και περίπτωση ελάχιστων λαθών στα σημεία που έχουν μπει”.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για τον Ιούλιο μέδουσες εμφανίστηκαν παρακάτω:
Παραλία Δρέπανος
Ψάθα, Κορινθιακός κόλπος
Βλαχόρεμα, Νότιο ανατολικό Πήλιο
Παραλία Αναβύσσου
Αλεποχώρι Μεγάρων
Παραλία Αναβύσσου
Ανάβυσσο Αττικής
Παραλία Γλυφάδας
Αντίπαρος
Πραξίλειο, Κιάτο
Παραλία Διμηνιό Κορινθίας
Καμάρι, Παλαιά Εθνική Οδός Κορίνθου Πατρών
Συκιά Ξυλόκαστρου
Άβδηρα Ξάνθης
Παραλία Αβδήρων Ξάνθης
Παραλία Ποταμός, Επανομή
Παραλία Κατερίνης
Παραλία Ακράτας
Πόρτο Ράφτη, Αγ. Μαρίνα
Παραλία Καθαρώνας, Ναύπλιο
Καλαμάκι, Ακάνθους
Παραλία Αβδήρων
Κόρφος Κορινθίας
Παραλία Ζαχάρω Ηλίειας
Παραλία Ακράτας
Παραλία Αστέρα, Γλυφάδα,
Παραλία Ροβιές
Παραλία Κοχύλι, Βόρεια Εύβοια
Παραλία Πόρτες, Βόρεια Κυνουρία
Παραλία Αλυκές Αναβύσσου
Παραλία Ζόρκος, Άνδρος
Όπως μας ενημερώνει το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, μερικά από τα είδη που απαντώνται συχνότερα στην χώρα μας, είναι τα παρακάτω:
Pelagia noctiluca
Το χρώμα της είναι μοβ, πορφυρό ή κοκκινωπό και η μέση διάμετρός της κυμαίνεται γύρω στα 4 εκατοστά. Σ’ εμάς είναι γνωστή απλώς ως τσούχτρα και είναι η μόνη μέδουσα με αυτή την ιδιότητα στα ελληνικά νερά, Είναι βιοφωταυγής οργανισμός και τη νύχτα φωσφορίζει, προσφέροντας ένα αρκετά φαντασμαγορικό θέαμα, το τσίμπημά της είναι όμως οδυνηρό και ενοχλητικό.
Αν τη δείτε στο μέρος όπου κολυμπάτε, είναι καλύτερο να βγείτε από το νερό. Αν μια παραλία έχει γεμίσει τσούχτρες, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε να αλλάξει η διεύθυνση του ανέμου, αφού όπως αναφέρθηκε παραπάνω τα θαλάσσια ρεύματα ευθύνονται για τη συσσώρευσή τους στις ακτές.
Aurelia aurita
Γνωστή και ως «γυαλί», η μέδουσα αυτή είναι η πιο διαδεδομένη σε όλες τις θάλασσες. Η «ομπρέλα» της είναι σχετικά επίπεδη και είναι διάφανη με μια ελαφρώς λευκή απόχρωση και τέσσερις χαρακτηριστικούς κύκλους στο εξωτερικό της τμήμα. Το τσίμπημά της δεν είναι ενοχλητικό για τους περισσότερους ανθρώπους.
Cotylorhiza tuberculata
Πολύ μεγάλη σε μέγεθος και με καφεκίτρινο χρώμα, η μέδουσα αυτή λέγεται και «τηγανητό αβγό» εξαιτίας του σχήματός της. Εκτός από «αβγό μάτι», μπορεί επίσης να σας θυμίσει ένα μπουκέτο λουλούδια. Είναι διαδεδομένη στο Αιγαίο και η διάμετρός της μπορεί να φθάσει τα 40 εκατοστά. Το τσίμπημά της δεν είναι επικίνδυνο.
Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση που σας τσιμπήσει μέδουσα:
1. Απομακρύνετε τα τυχόν κολλημένα στο σώμα σας πλοκάμια. Όχι όμως με γυμνά χέρια, διότι αυτό θα οδηγήσει σε κόλλημα των πλοκαμιών στα χέρια και μεταφορά του ερεθισμού εκεί.
2. Ξεπλύνετε την περιοχή του τσιμπήματος με άφθονο θαλασσινό νερό. Αν δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος, γεμίστε τη χούφτα σας με άμμο και τρίψτε το σημείο του σώματος που είναι κολλημένα τα πλοκάμια της τσούχτρας. Μη χρησιμοποιείτε γλυκό νερό, διότι μπορεί να ενεργοποιήσει κεντριά που έχουν μείνει στο δέρμα.
3. Τοποθετείστε στο σημείο του τσιμπήματος πάγο ή κρύες κομπρέσες. Αυτό περιορίζει τα τοπικά φαινόμενα από το δέρμα.
4. Αλείψτε την πάσχουσα περιοχή με κορτιζονούχο κρέμα. Περιορίζει την τοπική φλεγμονώδη αντίδραση και ανακουφίζει γρήγορα από το τσούξιμο και την φαγούρα. Αν δεν υπάρχει τέτοια κρέμα, χρησιμοποιείστε κομπρέσες με ξυδόνερο (1 μέρος ξύδι και 3 νερό). Έτσι αντιμετωπίζονται η φαγούρα και το τσούξιμο.
5. Πάρτε κάποιο χάπι αντισταμινικό. Με το χάπι αντιμετωπίζονται συστηματικότερα τα συμπτώματα. Η ανάγκη για χάπια τέτοιου είδους είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση του προσβληθέντος δέρματος.
6. Τέλος αν τα συμπτώματα είναι έντονα και ιδιαίτερα αν δεν υποχωρούν μετά την εφαρμογή των τοπικών μέτρων, μπορεί να χρειασθεί κάποια ένεση κορτιζόνης. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει οπωσδήποτε να πάτε στο νοσοκομείο ή να επισκεφθείτε κάποιο Κέντρο Υγείας.
Παρατήρηση Μεδουσών
Την καταγραφή των πληθυσμιακών εξάρσεων των μεδουσών στις θάλασσες μας, με τη βοήθεια του κοινού, έχει ξεκινήσει εδώ και κάτι λίγα χρόνια το Ινστιτούτο θαλάσσιας προστασίας ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ. Η πρωτοβουλία αναπτύσσεται στο πλαίσιο του διαμεσογειακού προγράμματος Jellywatch, της Διεθνούς Επιτροπής για την Επιστημονική Παρακολούθηση της Μεσογείου, CIESM.Η έρευνα για τις μέδουσες είναι πολύ περιορισμένη και οι πληθυσμιακές εξάρσεις, αν και είναι καθοριστικές για την ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος, σπάνια αναφέρονται ή καταγράφονται. Γι’ αυτό το λόγο, η Διεθνής Επιτροπή για την Επιστημονική Παρακολούθηση της Μεσογείου, CIESM, έχει ξεκινήσει αυτήν τη δια-μεσογειακή πρωτοβουλία. 
Στις ελληνικές θάλασσες ζουν πολυάριθμα είδη μεδουσών. Αν και για πολλούς είναι θαλάσσιοι οργανισμοί που προκαλούν φόβο, έχουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Αποτελούν τροφή για πολλά θαλάσσια είδη, όπως π.χ. για τις θαλάσσιες χελώνες, ενώ κάποια είδη μέδουσας όπως η μέδουσα Κοτυλόριζα παρέχουν καταφύγιο σε νεαρά ψάρια, που κρύβονται ανάμεσα στα πλοκάμια τους, αποφεύγοντας τους θηρευτές τους. Είναι εντελώς ακίνδυνη για τον άνθρωπο, και κοσμεί μάλιστα τις θάλασσές μας.
Πληθυσμιακές εξάρσεις
Όταν αναφερόμαστε σε πληθυσμιακές εξάρσεις μεδουσών εννοούμε δεκάδες με εκατοντάδες μέδουσες ανά κυβικό μέτρο, σε μια θαλάσσια περιοχή. Καθώς ο κύκλος ζωής των μεδουσών επηρεάζεται εποχικά, είναι φυσιολογικό να παρατηρούνται κάποιες πληθυσμιακές εξάρσεις, κυρίως το καλοκαίρι. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι ανθρωπογενείς επιδράσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον έχουν προκαλέσει μεγάλες αλλαγές, με αποτέλεσμα οι πληθυσμιακές εξάρσεις μεδουσών να παρατηρούνται συχνότερα. Οι κυριότερες αιτίες αυτών των εξάρσεων θεωρείται ότι είναι η υπεραλίευση και η αύξηση της θερμοκρασίας. Ωστόσο ο αριθμός των δεδομένων και των καταγραφών είναι πολύ περιορισμένος για να υποστηριχθεί η συγκεκριμένη θεωρία.
Γενικά, οι πληθυσμιακές εξάρσεις παρατηρούνται σε οικοσυστήματα που έχουν ήδη υποστεί αλλαγές από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στις πληθυσμιακές εξάρσεις προκαλείται από τα είδη-εισβολείς, τα οποία μεταφέρονται με το έρμα των πλοίων και μέσω των ρευμάτων. Η μεταφορά ειδών σε οικοσυστήματα που δεν υπάρχουν φυσικοί θηρευτές, μπορεί να προκαλέσει εξάρσεις, με δραματικές επιπτώσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κατάρρευση των ιχθυαποθεμάτων και της αλιείας, στη Μαύρη Θάλασσα, στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Προκλήθηκε από το είδος Mnemiopsis leidyi, το οποίο μεταφέρθηκε από το έρμα πλοίων από τον Ατλαντικό Ωκεανό.
Οι επιπτώσεις τους
Η εκτεταμένη έξαρση των μεδουσών σε μια περιοχή, προκαλεί σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, επηρεάζοντας τον τουρισμό και την αλιεία.
Τουρισμός: η έντονη παρουσία μεδουσών προκαλεί μείωση στον αριθμό των τουριστών στις περιοχές που καταγράφονται οι μέδουσες.
Αλιεία: Εξάρσεις μεδουσών μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε κατάρρευση των ιχθυαποθεμάτων σε μια περιοχή, καθώς οι μέδουσες τρέφονται με ιχθυοπλαγκτόν – δηλ με τα αυγά ψαριών, και με ζωοπλαγκτόν, εξαντλώντας έτσι την τροφή πολλών ειδών ψαριών. Αυτό επηρεάζει αρνητικά άμεσα τους πληθυσμούς διαφόρων ειδών ψαριών, ενώ παράλληλα παρατηρείται αύξηση των πληθυσμών των μεδουσών.
