Μία πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία, με ιστορικό περιεχόμενο, που έδωσε παράλληλα το στίγμα για την ενεργειακή στρατηγική του μέλλοντος, παρέθεσε ο Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ Α.Ε. και Πρόεδρος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε., κ. Εμμανουήλ Μ. Παναγιωτάκης, στnν τελετή παράδοσης του Εκθεσιακού Χώρου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το Σάββατο 14 Ιουλίου 2018 στον ΜΥΗΣ Αγυιάς Χανίων.
Αναλυτικά η ομιλία του κου Παναγιωτάκη:
Κυρίες και κύριοι,
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με μια μικρή ιστορία. Άλλωστε, το ίδιο το σημερινό γεγονός συναινεί σε αυτό.
Λοιπόν, περίπου 90 χρόνια πριν, και τότε τον μήνα Ιούλιο, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος φθάνει στα Χανιά «κατόπιν θαυμασίου ταξειδίου», για να εγκαινιάσει τον ηλεκτροφωτισμό της πόλης των Χανίων που έγινε χάρη στη δημιουργία του Υδροηλεκτρικού Σταθμού στην Αγυιά.
Μάλιστα, ενώ όλες οι Αρχές του νησιού υποδέχτηκαν τον πρωθυπουργό, με το συγκεντρωμένο πλήθος να τον επευφημεί, το πρόγραμμα δεν κύλησε σύμφωνα με τους αρχικούς προγραμματισμούς. Το επίσημο τελετουργικό ματαιώθηκε. Και αυτό κατόπιν επιθυμίας του ίδιου του Βενιζέλου, που φέρεται να είπε τα εξής: «Αυτά εγίνοντο διά τους βασιλείς. Εγώ δεν έρχομαι πρώτην φοράν εις την πατρίδα μου. Ας προχωρήσωμεν, λοιπόν, εις άλλο μέρος του προγράμματος»!
Ας προχωρήσουμε, επομένως, επί το έργον. Η Δημοτική Επιχείρηση Ηλεκτροφωτισμού Χανίων, η παλαιότερη της Κρήτης, ιδρύθηκε το 1922, όταν ο Δήμος εξασφάλισε δύο προνομιακές άδειες, μία για την παραγωγή, μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας και μία για τη χρησιμοποίηση της δύναμης των υδάτων κοντά στο χωριό Αγυιά της επαρχίας Κυδωνίας – που, σημειωτέον, υπέγραψε ο πρωθυπουργός της Επαναστατικής Κυβέρνησης Στυλιανός Γονατάς, ο οποίος και συνόδευε τον Βενιζέλο στα εγκαίνια του Σταθμού το 1929 ως υπουργός Συγκοινωνίας. Από τότε χρονολογείται και η παραίνεση-ευχή του Βενιζέλου να αποτελέσει ο Σταθμός Αγυιάς το παράδειγμα και την απαρχή συστηματικής αξιοποίησης του «λευκού άνθρακος» σε όλη την επικράτεια.
Αυτή ακριβώς η προτροπή έγινε πράξη με τη δημιουργία της ΔΕΗ το 1950. Όταν, στο πλαίσιο εξηλεκτρισμού της χώρας, η ΔΕΗ, ως μοναδικός πλέον φορέας για την παραγωγή και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, εξαγόρασε το 1959 τον Μικρό Υδροηλεκτρικό Σταθμό της Αγυιάς, είχε ήδη θέσει σε λειτουργία τους Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς στον Λούρο, στον Άγρα και στον Λάδωνα, το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο για την εποχή του, ισχύος 50.000 KW.
Και θα προχωρούσε η Επιχείρηση άμεσα στα μεγάλης κλίμακας υδροηλεκτρικά στον Ταυρωπό (ΥΗΣ Πλαστήρα) και στα συγκροτήματα του Αχελώου και του Αλιάκμονα, για να υπενθυμίσουμε μόνο μερικά από τα έργα που υλοποίησε στα πρώτα χρόνια από την ίδρυσή της.
Ο ΜΥΗΣ Αγυιάς, που περιλαμβάνει λιθόρριπτο φράγμα με υπερχειλιστή, τεχνητή λίμνη, αγωγό προσαγωγής, κτήριο σταθμού παραγωγής, κανάλι απαγωγής και λοιπές βοηθητικές εγκαταστάσεις, συνολικής επιφάνειας περίπου 290 στρεμμάτων, παραχωρήθηκε το 2007 από τη ΔΕΗ στη θυγατρική της, τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες, την οποία ίδρυσε το 1998 και η οποία εγγράφεται στη στρατηγική της επιλογή να αναπτύξει περαιτέρω και να επενδύσει σε «πράσινες» πηγές ενέργειας.
Ο Σταθμός της Αγυιάς ακριβώς ύστερα από 80 χρόνια λειτουργίας, το 2008, σταμάτησε. Σταμάτησε τη λειτουργία του∙ όμως δεν «έσβησε». Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, ο Όμιλος ΔΕΗ, παραχώρησε στην Περιφέρεια Κρήτης το δικαίωμα χρήσης της έκτασης των 290 στρεμμάτων, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων, από το 2011 έως το 2048, αναλαμβάνοντας παράλληλα τη δέσμευση, την ευθύνη και το κόστος για την ανακαίνιση, την αποκατάσταση του Σταθμού και τη δημιουργία ενός πρότυπου εκθεσιακού και εκπαιδευτικού χώρου, αφιερωμένου αποκλειστικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και είναι αυτός ο Χώρος, μοναδικός στη χώρα μας, που εγκαινιάζουμε σήμερα και εναποθέτουμε στην τοπική κοινωνία αλλά και ευρύτερα.
Τα εκθέματα που παρουσιάζονται στον Εκθεσιακό Χώρο προέρχονται αποκλειστικά από τις πρότερες καινοτόμες «πράσινες» δράσεις της ΔΕΗ, ήδη από την αρχή της δεκαετίας του 1980 με την κατασκευή του πρώτου Φωτοβολταϊκού Σταθμού στην Κύθνο. Και είναι αυτή μια «απτή» περιήγηση στη σταθερή διαδρομή της Επιχείρησής μας, που διείδε –χρόνια πριν– ότι το μέλλον της ενέργειας ήταν οι ΑΠΕ.
Άλλο ζήτημα αν ασυγχώρητα σφάλματα και ολιγωρίες του παρελθόντος δεν επέτρεψαν να υπάρξει ανάλογη συνέχεια. Σήμερα, ωστόσο, επανεκκινούμε και στοχεύουμε σταθερά, με συνέπεια να επενδύουμε στη μετάβασή μας στο νέο «εθνικό» και «καθαρό» καύσιμο.
Το Στρατηγικό μας Σχέδιο προβλέπει ότι την επόμενη δεκαετία θα 15πλασιάσουμε την ισχύ μας στις ΑΠΕ. Αυτή θα είναι η νέα ατμομηχανή ανάπτυξης της ΔΕΗ, όπως τις προηγούμενες δεκαετίες η ατμομηχανή ήταν οι θερμικοί και υδροηλεκτρικοί σταθμοί παραγωγής, τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, που εξασφάλισαν φθηνή και αξιόπιστη ηλεκτρική ενέργεια και στο πιο απομακρυσμένο σημείο της χώρας.
Κυρίες και κύριοι,
ΔΕΗ και Κρήτη –όπως ΔΕΗ και Ελλάδα– συνδέονται με δεσμούς ακατάλυτους. Δεν είναι μόνο ότι η μεταπολεμική ανάπτυξη του νησιού μέχρι και σήμερα στηρίζεται στις εγκαταστάσεις και στη λειτουργία της ΔΕΗ, και ιδιαίτερα στους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, που σήμερα η τεχνολογία των ΑΠΕ και οι ανάγκες της κλιματικής αλλαγής τούς αποκαλούν «ρυπογόνους».
Το παρελθόν, η ιστορία αλλά και το σήμερα δεν διαγράφονται. Τα καλώδια που θα συνδέσουν την Κρήτη με την ηπειρωτική Ελλάδα θα μεταφέρουν ρεύμα που θα παράγεται και από τη ΔΕΗ. Το Δίκτυο Διανομής είναι της ΔΕΗ. Μια σειρά ΑΠΕ είναι της ΔΕΗ. Αλλά και μετά τη σύνδεση, θα χρειάζεται ηλεκτρική ενέργεια βάσεως που θα παράγεται στο νησί.
Δεν μπορεί ένα νησί σαν την Κρήτη να βασίζει την ενεργειακή του ασφάλεια μόνο στην καλωδιακή σύνδεση. Άρα, για τα επόμενα χρόνια, και μετά τις διασυνδέσεις, η θερμική παραγωγή σε κάποιο ποσοστό θα είναι αναγκαία, έως ότου αργότερα να μπορέσει να αντικατασταθεί, όταν αυτό θα είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, από ΑΠΕ σε συνδυασμό με αποθήκευση.
Κυρίες και κύριοι,
Η εταιρική μας ταυτότητα και υπευθυνότητα διαπνέονται από τα εξής αξιακά σύνολα: περιβάλλον – άνθρωπος – πολιτισμός. Αξιοποιούμε ορθολογικά τον φυσικό πλούτο της χώρας μας σε ανανεώσιμες πηγές, εφαρμόζουμε σύγχρονες τεχνολογίες, ευθυγραμμιζόμαστε με τις ευρωπαϊκές πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, ενισχύουμε τις προσπάθειές μας για αύξηση της ενεργειακής μας αποδοτικότητας, συμβάλλουμε στην ουσιαστική βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, στηρίζουμε την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.
Και αισθανόμαστε ιδιαίτερη ικανοποίηση ως Διοίκηση που τα τελευταία χρόνια, σε αντίθεση με το παρελθόν και παρά τα προβλήματα, όχι μόνο δεν αυξήθηκαν οι τιμές, αλλά μειώθηκαν –για πρώτη φορά– με την έκπτωση συνέπειας του 15%.
Η ΔΕΗ μετατρέπεται σταθερά σε Όμιλο με διεθνή παρουσία, ιδιαίτερα στην περιοχή των Βαλκανίων, όπου στόχος μας είναι να αναδειχθούμε σε ηγετική δύναμη, διευρύνοντας τα πεδία δράσης μας με νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Ωστόσο, οι στόχοι μας έχουν έναν κεντρικό, σταθερό άξονα, έναν κοινό παρανομαστή: τον άνθρωπο. Και ίσως αυτή η προτεραιότητά μας να είναι η δύναμή μας, το συγκριτικό μας πλεονέκτημα.
Κάποτε, τη δεκαετία του ’60, στον πυρετό του εξηλεκτρισμού της χώρας, ένα –επιτυχημένο– σύνθημα της ΔΕΗ ήταν: «Ο ηλεκτρισμός είναι πολιτισμός». Πράγματι. Η ΔΕΗ υπηρετεί τον πολιτισμό: δεν στηρίζει μόνο την επιστημονική έρευνα με σημαντικά εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα∙ προβαίνει σε ποικίλες πολιτιστικές δράσεις∙ συμβάλλει στη διάσωση και στην ανάδειξη της βιομηχανικής και της τεχνολογικής μας κληρονομιάς. Η προσφορά του Εκθεσιακού Χώρου για τις ΑΠΕ αλλά και η παραχώρηση όλης της έκτασης του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Αγυιάς στην Περιφέρεια Κρήτης εντάσσονται σε αυτήν τη διαρκή δέσμευση και φιλοσοφία μας.
Ας θυμηθούμε τον λογισμό του Καζαντζάκη: «Η μόνη αξία που αναγνωρίζω στη ζωή μου είναι ετούτη: ο αγώνας της ν’ ανέβει από σκαλοπάτι σε σκαλοπάτι και να φτάσει όσο πιο αψηλά μπορούσαν να την πάνε η δύναμή της και το πείσμα – στην κορυφή που αυθαίρετα ονομάτισα Κρητική Ματιά».
Ένας μικρός υδροηλεκτρικός σταθμός, από τους πρώτους της Ελλάδας, στο νότιο άκρο της Ευρώπης, μετεξελίσσεται σε έναν σημαίνοντα κόμβο εκπαίδευσης και πολιτισμού, καταδεικνύοντας ότι η «μικρή» Ελλάδα μπορεί και πρωτοπορεί, διεκδικεί και πρωτοστατεί στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη που προσανατολίζεται πλέον σταθερά στις ανανεώσιμες πηγές.
Και ας μου επιτραπεί εδώ από την κρητική γη και από τον πρότυπο αυτόν Χώρο μας, εδώ που μπολιάζεται η σκέψη και εκκινεί σε δράση, να δηλώσω ότι η ΔΕΗ –που και εκείνη περνά σε μια νέα εποχή– στέκεται και θα στέκεται πάντα δίπλα σας, γιατί και εκείνη έχει ζυμωθεί με ιστορία, αξίες, οράματα.
