Με την προσδοκία ότι θα πραγματοποιήσει ένα καίριο βήμα προς την υλοποίηση της πρωτοβουλίας των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου για από κοινού διαπραγμάτευση με τις φαρμακευτικές εταιρείες προσιτών τιμών αποζημίωσης στα ακριβά φάρμακα, γνωστής και ως «Διακήρυξη της Βαλέτα», το ελληνικό υπουργείο Υγείας ανέλαβε τη διοργάνωση της 5ης Συνάντησης Υπουργών και Τεχνικών Κλιμακίων της «Βαλέτα» στην Αθήνα.
Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Τετάρτη στο Κέντρο Πολιτισμού – Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και αναμένεται να εκπροσωπηθούν οι εννέα χώρες που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία (Ελλάδα, Κύπρος, Μάλτα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Κροατία και Σλοβενία) σε επίπεδο υπουργών ή υψηλόβαθμων στελεχών.
Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού στη «Ναυτεμπορική»: «Ήδη από την 4η συνάντηση στη Λισσαβόνα είχαμε αναλάβει την υποχρέωση να οργανώσουμε στην Αθήνα την 5η συνάντηση. Η συνάντηση ξεκινά την Τρίτη 10/7 με ξενάγηση των προσκεκλημένων μας στο Μουσείο της Ακρόπολης και ολοκληρώνεται την Τετάρτη 11/7 με υπουργική σύσκεψη, με συνεδρίαση του τεχνικού κλιμακίου (Valetta Technical Committee-VTC) και με κοινή συνάντηση σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο για τη συνόψιση των συμπερασμάτων της συνόδου».
Ο ρόλος της Ελλάδας στις συνομιλίες είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς σύμφωνα με τον κ. Ξανθό «αυτό το οποίο έχουμε αναλάβει εμείς ως χώρα είναι να παρουσιάσουμε τις βασικές αρχές μιας πρότασης για να “θωρακίσουμε” νομικά τη συνεργασία των χωρών ώστε να μπορέσουν τα αποτελέσματα της κοινής διαπραγμάτευσης να ενσωματωθούν σε εθνικό επίπεδο και να έχουν ισχύ σε κάθε χώρα. Μας ενδιαφέρει να εξασφαλίσουμε μια ευρύτατη πολιτική συναίνεση για τα επόμενα βήματα, καθώς τώρα που μπαίνουμε στην τελική ευθεία της υλοποίησης του εγχειρήματος ανακύπτουν ερωτήματα, διλήμματα και δυσκολίες που απαιτούν κοινά συμφωνημένες απαντήσεις. Υπάρχει συζήτηση, για παράδειγμα, για το αν θα καταλήγει η διαπραγμάτευση σε ενιαία τιμή ενός φαρμάκου για όλες τις χώρες ή σε ένα εύρος τιμών, ή για το αν θα έχει η κάθε χώρα το δικαίωμα, μετά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης σε επίπεδο “Βαλέτα”, να προχωρά και σε περαιτέρω “εθνική” διαπραγμάτευση όπως ζητούν ισχυρές χώρες με μεγάλες αγορές π.χ. Ισπανία και Ιταλία».
Σύμφωνα με τον κ. Ξανθό, δύο είναι τα βασικά ζητήματα:
«Το πρώτο είναι να διασφαλίσουμε ότι οι εταιρείες θα έχουν κίνητρο να συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση. Το κίνητρο αυτό είναι η εγγυημένη και γρήγορη πρόσβαση σε πολύ μεγάλες αγορές χωρίς να αναμένουν πότε κάθε χώρα θα κάνει τη δική της αξιολόγηση και διαπραγμάτευση. Και το δεύτερο είναι να διασφαλίσουμε τη νομική δεσμευτικότητα της διαδικασίας και των αποτελεσμάτων της.
Μόνο έτσι θα έχει αυτή η πρωτόγνωρη συμμαχία μετρήσιμο όφελος για τους ασθενείς και το Συστήματα Υγείας κάθε χώρας. Η “Διακήρυξη της Βαλέτα” δεν προβλέπει μόνο κοινή διαπραγμάτευση αλλά κοινό Horizon Scanning (διερεύνηση και πρόβλεψη για το ποια καινοτόμα, αποτελεσματικά αλλά ακριβά φάρμακα “έρχονται” στην αγορά), καθώς και κοινή αξιολόγηση (ΗΤΑ) των νέων φαρμάκων. Με βάση την εμπειρία και την τεχνογνωσία κάθε χώρας, υπάρχει ένας καταμερισμός εργασιών και αναλαμβάνουν διαφορετικές ομάδες χωρών να κάνουν την αξιολόγηση και διαπραγμάτευση για κάθε φάρμακο κοινού ενδιαφέροντος. Είναι κρίσιμο να δεσμευτούν οι φαρμακευτικές για τη διαθεσιμότητα αυτών των φαρμάκων σε χώρες με μικρές αγορές, όπως η Κύπρος και η Μάλτα. Διαπραγματευόμαστε εξ ονόματος όλων και το όφελος πρέπει να διαχέεται σε όλους. Το ζητούμενο είναι να απαντηθούν σύντομα τα ερωτήματα τεχνικής και νομικής φύσης, δημιουργώντας ένα ευέλικτο αλλά και αποτελεσματικό κανονιστικό πλαίσιο για τη “Βαλέτα”. Την Τετάρτη θα εισηγηθούμε τους άξονες ενός τέτοιου πλαισίου, με τη φιλοδοξία να αποτελέσει βάση συζήτησης, να γίνουν παρατηρήσεις και διαβουλεύσεις και στην επόμενη συνάντηση, μετά από 2-3 μήνες, να καταλήξουμε σε μια τελική και πολιτικά δεσμευτική απόφαση».
Ο κ. Ξανθός συμπληρώνει παράλληλα: «Η όποια εξέλιξη όμως στο πλαίσιο της “Βαλέτα”, δεν αναιρεί τις προσπάθειες εντός Ελλάδος. Η διαπραγμάτευση θα συνεχίσει να γίνεται σε εθνικό επίπεδο, βάσει των πρόσφατων αλλαγών στη φαρμακευτική πολιτική. Κάθε νέο φάρμακο που θα αξιολογείται από την Επιτροπή ΗΤΑ, θα υπόκειται και σε διαπραγμάτευση της τιμής του από την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης του υπουργείου Υγείας, το αποτέλεσμα της οποίας θα συνεκτιμάται για να δοθεί η έγκριση αποζημίωσης. Κλινική αξιολόγηση, συγκριτική αξιολόγηση με υπάρχουσες θεραπείες, αντιμετώπιση ανικανοποίητων αναγκών υγείας, προστιθέμενη θεραπευτική αξία, θα συνεκτιμώνται με το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης προκειμένου να διαπιστωθεί η σχέση κόστους – αποτελεσματικότητας. Αν η διαδικασία αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης για κάποιο φάρμακο έχει γίνει στο πλαίσιο της “Βαλέτα”, τότε αυτό το στάδιο θα προσπερνάται στις εθνικές διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση, κρίσιμο ρόλο έχουν τα θεραπευτικά πρωτόκολλα και τα μητρώα ασθενών, ώστε να διασφαλιστεί η ορθολογική συνταγογράφηση και η στοχευμένη διάθεση των φαρμάκων σε αυτούς που πραγματικά τα χρειάζονται. Με δεδομένη τη διατήρηση των κλειστών προϋπολογισμών στα φάρμακα για τα επόμενα 4 χρόνια, έστω και με σταδιακά αναπροσαρμοζόμενο όριο δαπανών, το ζητούμενο είναι η ευχερής πρόσβαση όλων των πολιτών της χώρας μας στα φάρμακα που έχουν ανάγκη, με βάση επιστημονική τεκμηρίωση και με βιώσιμο τρόπο για το Δημόσιο Σύστημα Υγείας».
