Οι υπουργοί Οικονομικών της ζώνης του ευρώ έφτασαν σε συμφωνία για το ύψος της τελικής δόσης των δανείων για την Ελλάδα στα 15 δισ. ευρώ και για την επιμήκυνση της ωρίμανσης των δανείων του EFSF κατά 10 χρόνια καθώς και 10 χρόνια χάριτος.
Oι αντιρρήσεις της Γερμανίας τελικά κάμφθηκαν και επιτεύχθηκε συμφωνία στο Eurogroup για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Νωρίτερα είχε ολοκληρωθεί με επιτυχία και η τελευταία αξιολόγηση, που σηματοδοτεί τον τερματισμό του προγράμματος και την οριστική έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια. Το σύνολο των ευρωπαίων αξιωματούχων και τα διεθνή ΜΜΕ κάνουν λόγο για μια ιστορική συμφωνία, που βάζει τέλος στην ελληνική κρίση. «Το χρέος είναι πλέον βιώσιμο. Τώρα θα πρέπει πολύ γρήγορα ο λαός να δει αποτελέσματα στην τσέπη του και αυτή είναι η προτεραιότητα της κυβέρνησης», δήλωσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μετά τη συμφωνία.
Η συμφωνία για το χρέος περιλαμβάνει:
- 10ετή επιμήκυνση των ωριμάνσεων (της μέσης διάρκειας λήξης) και επίσης 10ετή περίοδο χάριτος (πάγωμα των αποπληρωμών)
- δόση 15 δισ. ευρώ, η οποία θα αποτελεί το «μαξιλάρι»
- Το συνολικό ποσό του «μαξιλαριού», δηλαδή η δόση που εγκρίθηκε σήμερα και τα υπόλοιπα του «κουμπαρά», ανέρχεται στα 24 δισ. ευρώ για τους επόμενους 22 μήνες.
- την κατάργηση από το 2018 του step-up επιτοκίου που σχετίζεται με τα δάνεια του δεύτερου ελληνικού προγράμματος.
Ακόμη, συμφωνήθηκε η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα. Τα συγκεκριμένα ποσά θα καταβάλλονται στην Ελλάδα σε εξαμηνιαία βάση, μέχρι τον Ιούνιο του 2022. Παράλληλα το Eurogroup δηλώνει πως μπορεί να εξετάσει περαιτέρω μέτρα για το χρέος σε μακροπρόθεσμο επίπεδο σε περίπτωση που χρειαστεί.
Η δήλωση του Eurogroup
Τα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους που υιοθέτησαν οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης περιλαμβάνονται αναλυτικά στην τελική δήλωση του Eurogroup, η οποία χαιρετίζει επίσης την ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης και περιγράφει το πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας.
Ειδικότερα, στην ανακοίνωση του Eurogroup επικροτούνται οι ελληνικές αρχές για την ολοκλήρωση της εφαρμογής των προαπαιτούμενων και την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος. «Η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας με μια ισχυρότερη οικονομία που στηρίζεται στις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν» αναφέρει η δήλωση, επισημαίνοντας πως «είναι σημαντικό να συνεχιστούν αυτές οι μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αποτελούν τη βάση για μια βιώσιμη πορεία ανάπτυξης με υψηλότερη απασχόληση και δημιουργία θέσεων εργασίας». Στο πλαίσιο αυτό, το Eurogroup χαιρετίζει και την ολοκλήρωση της στρατηγικής ανάπτυξης της Ελλάδας, η οποία «στοχεύει στην ενίσχυση της μακροπρόθεσμης αναπτυξιακής προοπτικής της Ελλάδας και στη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος».
Σε ό,τι αφορά τους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος για το μέλλον, το Eurogroup χαιρετίζει τη δέσμευση της Ελλάδας να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και τη μετέπειτα ευθυγράμμισή της με τους κανόνες της ΕΕ. «Η ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι αυτό συνεπάγεται ένα πρωτογενές πλεόνασμα κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ κατά την περίοδο από το 2023 έως το 2060» σημειώνει η ανακοίνωση.
Σε ό,τι αφορά την έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους το Eurogroup υπενθυμίζει ότι «οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας θα πρέπει να παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% του ΑΕΠ στη συνέχεια, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι το χρέος μειώνεται σταθερά».
Ως μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους η δήλωση του Eurogroup παραθέτει:
- την κατάργηση από το 2018 του step-up επιτοκίου που σχετίζεται με τα δάνεια του δεύτερου ελληνικού προγράμματος.
- τη χρήση από τον ESM των κερδών των κεντρικών τραπεζών (SMPs, ANFAs) από τα ελληνικά ομόλογα του 2014 και τη σταδιακή επιστροφή τους στην Ελλάδα. Τα εν λόγω κεφάλαια θα μεταφέρονται στην Ελλάδα ισόποσα, σε εξαμηνιαία βάση (Δεκέμβριο και Ιούνιο), αρχής γενομένης από το 2018 μέχρι τον Ιούνιο του 2022 μέσω ξεχωριστού λογαριασμού του ESM και θα χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών ή για τη χρηματοδότηση άλλων συμφωνηθέντων επενδύσεων.
- την παράταση της περιόδου χάριτος για τα δάνεια του EFSF κατά 10 χρόνια και την επιμήκυνση της μέσης διάρκειας λήξης κατά 10 χρόνια.
Επίσης, σημειώνεται ότι «βάσει της ανάλυσης της βιωσιμότητας του χρέους από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, το Eurogroup θα επανεξετάσει στο τέλος της περιόδου χάριτος, το 2032 εάν χρειάζονται πρόσθετα μέτρα χρέους», ενώ γίνεται αναφορά στη συμφωνία του Μαΐου του 2016 για ένα «μηχανισμό, ο οποίος θα ενεργοποιείται στην περίπτωση πολύ δυσμενέστερου απρόοπτου μακροοικονομικού σεναρίου». Αυτός ο μηχανισμός, θα περιέχει μέτρα όπως την «περαιτέρω αναδιάρθρωση του χρέους με ανώτατο όριο και παρατάσεις των πληρωμών τόκων του δανείου του EFSF», στο βαθμό που είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα του χρέους.
Σε ό,τι αφορά τη μεταμνημονιακή εποπτεία, το Eurogroup επισημαίνει ότι τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους «πρέπει να περιέχουν κίνητρα που θα διασφαλίζουν ισχυρή και συνεχή εφαρμογή από την Ελλάδα των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο του προγράμματος». Αναφέρεται επίσης στη σύνδεση συγκεκριμένων δεσμεύσεων πολιτικής με την επιστροφή των SMPS και ANFAs, καθώς και την κατάργηση του επιτοκίου step up, χαιρετίζοντας παράλληλα «την πρόθεση της Επιτροπής να ενεργοποιήσει τη διαδικασία ενισχυμένης εποπτείας τις επόμενες εβδομάδες και επίσης την υποστήριξη αυτής της προσέγγισης από τις ελληνικές αρχές».
Εξάλλου, στην ανακοίνωση του Eurogroup γίνεται αναφορά στις εν εξελίξει νομικές διαδικασίες κατά των εμπειρογνωμόνων του ΤΑΙΠΕΔ και κατά του πρώην προέδρου και άλλων στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ, καλώντας τους θεσμούς να παρακολουθούν την πορεία τους στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής επιτήρησης.
Αναφορικά με την τελευταία δόση που θα λάβει η Ελλάδα, το Eurogroup σημειώνει:
«Με την ολοκλήρωση των εθνικών διαδικασιών, τα όργανα διοίκησης του ESM αναμένεται να εγκρίνουν την εκταμίευση της πέμπτης και της τελευταίας δόσης του προγράμματος του ESM ύψους 15 δισ. ευρώ. Από το συνολικό αυτό ποσό, 5,5 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε ξεχωριστό λογαριασμό και θα χρησιμοποιηθούν για την εξυπηρέτηση του χρέους, ενώ τα 9,5 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε ειδικό λογαριασμό για τη δημιουργία ταμειακού αποθέματος, που θα χρησιμοποιηθεί για την εξυπηρέτηση του χρέους σε περίπτωση ανάγκης». Η χρήση των εν λόγω κεφαλαίων θα γίνεται μετά από συμφωνία με τους θεσμούς, ενώ σημειώνεται ότι «συνολικά, η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα με ένα σημαντικό ταμειακό απόθεμα ύψους 24,1 δισ. ευρώ, το οποίο θα καλύψει τις δανειακές ανάγκες της κυβέρνησης για περίπου 22 μήνες μετά το τέλος του προγράμματος».
Τέλος, σχετικά με το ΔΝΤ, η δήλωση του Eurogroup αναφέρει ότι «η διοίκηση του ΔΝΤ εξέφρασε την ικανοποίησή της για την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος ESM και για την περαιτέρω εξειδίκευση των μέτρων για το χρέος που δόθηκε σήμερα από τα κράτη μέλη». Συνεχίζοντας, επισημαίνεται ότι παρόλο που «δεν είναι πλέον δυνατή η ενεργοποίηση» του δικού του προγράμματος, το ΔΝΤ επιβεβαίωσε «τη συνεχιζόμενη συμμετοχή του στην Ελλάδα στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας, παράλληλα με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα».
«’Ηταν ένα Eurogroup που θα θυμόμαστε»
Ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίασης είπε πως «αυτό ήταν ένα Eurogroup που θα το θυμόμαστε για πάντα». «Μετά από 8 χρόνια η Ελλάδα μαζί με την Ιρλανδία, την Κύπρο, την Ισπανία και τη χώρα μου την Πορτογαλία, ανήκει στις χώρες που ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα στήριξης». «Σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η Ελλάδα εκπλήρωσε τις υποσχέσεις της και το ίδιο έκανε και το Eurogroup», τόνισε και συνέχισε:
«Με όλα αυτά τα μέτρα μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι το χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο. Η Ελλάδα θα πρέπει να ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν στο πλαίσιο του προγράμματος, ώστε να συνεχίσει να στέκεται στα πόδια της. Τα εμπροσθοβαρή μέτρα για το χρέος θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να επιστρέψει στις αγορές, ενώ οι θεσμοί θα παρακολουθούν την πορεία μέσα από την ενισχυμένη επιτήρηση. Δώσαμε εντολή στον ESM να εκταμιεύσει 15 δισ για την τελευταία δόση. Συνολικά η Ελλάδα θα αποχωρήσει από το πρόγραμμα με μαξιλάρι 24 δισ για τους επόμενους 22 μήνες».
«Φόρος τιμής στον ελληνικό λαό» από Γιουνκέρ
Την απόφαση του Eurogroup για την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος χαιρέτισε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ μέσω Twitter. «Η συμφωνία του Eurogroup ανοίγει το δρόμο για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος και ένα νέο κεφάλαιο για τη χώρα. Θα αγωνίζομαι πάντα για να βρίσκεται η Ελλάδα στην καρδιά της Ευρώπης. Αποτίω φόρο τιμής στον ελληνικό λαό για την ανθεκτικότητα και την ευρωπαϊκή προσήλωση του. Οι προσπάθειές τους δεν ήταν μάταιες», έγραψε σε μήνυμά του.
Μοσκοβισί: Η ελληνική κρίση ολοκληρώνεται
Εξίσου ανακουφισμένος εμφανίστηκε και ο Επίτροπος Οικονομικών, Πιέρ Μοσκοβισί: «Είναι μία στιγμη εξαιρετική, ιστορική στιγμή. Η ελληνική κρίση ολοκληρώνεται απόψε. Φτάσαμε στο τέλος του δρόμου. Μιλάμε για 8 χρόνια προσπαθειών και θυσιών που ολοκληρώνονται. Ιστορική στιγμή για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη. Μπαίνει τελεία σε μία υπαρξιακη κρίση για το κοινό νόμισμα. Ευτυχισμένη στιγμή. Στην πρώτη συμμετοχή μου σε συζήτηση για την Ελλάδα ήμουν υπουργός Οικονομικών και ο φόβος για Grexit ήταν υπαρκτός. Αυτή η δαμόκλειος σπάθη βρισκόταν πολύ κοντά μας το 2012 και το 2015. Επιτέλους οι φίλοι μας οι Ελληνες να ξαναβρουν την ελπίδα τους».
Παράλληλα ο Μοσκοβισί υπογράμμισε ότι «έχουμε σχεδιάσει ένα πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας για μετά το πρόγραμμα. ‘Ηταν απαραίτητο, αλλα σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για ένα νέο μεταμφιεσμένο πρόγραμμα. Θα είναι μία εποπτεία προειδοποιητική και εποικοδομητική, γιατί είναι ένα πλαίσιο που το συμφωνούμε ολοι μαζί».
Λαγκάρντ: Ιστορική στιγμή
Για ιστορική στιγμή έκανε λόγο η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, χαιρετίζοντας τη συμφωνία του Eurogroup για την Ελλάδα. Η επικεφαλής του Ταμείου, μάλιστα, εξήρε τις προσπάθειες που κατέβαλε το τελευταίο διάστημα η Αθήνα. Παράλληλα, προσέδωσε ιδιαίτερη σημασία στη δέσμευση των εταίρων για νέα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Ρέγκλινγκ: Η συμφωνία έχει τεθεί στις σωστές βάσεις
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ. Δήλωσε και αυτός ότι πρόκειται για μία ιστορική στιγμή για την Ελλάδα και την ευρωζώνη. Ο Ρέγκλινγκ υπενθύμισε ότι κατά το παρελθόν η ευρωζώνη έζησε κρίσιμες στιγμές και χαιρέτισε την αλληλεγγύη των χωρών της ευρωζώνης προς την Ελλάδα.
Ντράγκι: Βελτιώνεται η βιωσιμότητα του χρέους
Τη βελτίωση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους μετά τη σημερινή απόφαση του Eurogroup επισημαίνει με γραπτή δήλωσή του ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι. «Χαιρετίζουμε την ολοκλήρωση από την Ελλάδα των προαπαιτούμενων. Αυτό ανοίγει το δρόμο για μια επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος του ESΜ. Πιστεύουμε ότι η υιοθέτηση του πακέτου των μέτρων για το χρέος που συμφωνήθηκε από το Eurogroup θα βελτιώσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους μεσοπρόθεσμα. Η παραμονή της Ελλάδας στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων και της συμπαγούς δημοσιονομικής πολιτικής είναι κλειδί. Χαιρετίζουμε την ετοιμότητα του Eurogroup να εξετάσει περαιτέρω μέτρα για το χρέος σε μακροπρόθεσμο επίπεδο σε περίπτωση αρνητικών οικονομικών εξελίξεων», αναφέρει στη δήλωσή του.
