του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*
ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ισχύει ο όρος του ad referendum, που σημαίνει με «κάθε επιφύλαξη». Το «Σκοπιανό» που θυμίζει μεταφορικά το «Γιοφύρι της Άρτας» επιφυλάσσει διαρκώς «αιφνιδιασμούς» και το παρόν κείμενο υπάρχει ο κίνδυνος να «βρεθεί» εκτός εξελίξεων.
Και τούτο γιατί, πράγματι, πέραν της διευθέτησης του «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ» (για το οποίο παρακάτω ο λόγος), τα «πολιτικά πράγματα» βρίσκονται σε εξέλιξη…
Οι εξελίξεις δε, δεν αφορούν μόνο στις παλινωδίες της Σκοπιανής πλευράς, ούτε στις εκείθεν κακείθεν λαϊκές συγκεντρώσεις, όσο στο ότι: στο πολιτικό επίπεδο κορυφής της FYROM δεν έχει «οριστικοποιηθεί» μια σταθερή στάση για την οριστική επίλυση του ονόματος της Δημοκρατίας αυτής.
Τούτων δοθέντων η πρόσφατη δήλωση του Προέδρου της FYROM κ.Γιόργκι Ιβάνοφ περί «ιδιωτικών συνομιλιών» μεταξύ των Πρωθυπουργών Ελλάδας και FYROM αποδεικνύει όχι μόνο μια αλαζονική συμπεριφορά του συγκεκριμένου πολιτικού και πολιτειακού παράγοντα της FYROM έναντι των αρχηγών Κυβερνήσεων Ελλάδας και FYROM, αλλά και κατά το πόσο ο συγκεκριμένος πολιτικός αντιλαμβάνεται τα ζητήματα της διεθνούς πολιτικής, των διακρατικών σχέσεων και των κανόνων του δημοσίου διεθνούς δικαίου.
Έτσι σκόπιμο είναι η ελληνική πλευρά, με κάθε επιφύλαξη να συμμετέχει στις διαδικασίες και να τεθεί η υπογραφή τη Ελληνικής Δημοκρατίας για την επικύρωση και εν συνεχεία κύρωση των συμφωνιών, μόνο εάν η επίλυση θα είναι οριστική και αμετάκλητη. Αd referendum επίλυση ή άλλως σε χρονικά στάδια επίλυση, δεν νοείται.
- η Εκκλησία πρωτοπορεί
Εν όψει, όμως των όποιων εξελίξεων, υπ’ όψιν ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία προχώρησε σε μια ιδιαίτερης σημασίας και αξίας «κίνηση», η οποία καταγράφεται ως εξόχως σημαντική στο όλο φάσμα της ονοματοδοσίας της FYROM.
Εν όψει λοιπόν των «εξελίξεων» αναφορικώς με το «Σκοπιανό» στο επίπεδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας επιγραμματικώς υπ’ όψιν τα εξής:
Μετά την πρώτη «Κληρικολαϊκή Συνέλευση» το Μάρτιο του 1945, επακολούθησε τον Οκτώβριο του 1958 και έλαβε χώρα νέα «Κληρικολαϊκή Συνέλευση» στην Αχρίδα η οποία αποφάσισε την ανασύσταση της «Αρχιεπισκοπής Αχρίδος». Ψηφίσθηκε δε και «Καταστατικό» της Εκκλησίας αυτής. Η μετά ταύτα αυθαίρετη «δημιουργία» της «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» (όπως αποφασίστηκε να αποκαλείται), ολοκληρώθηκε με την ένταξή της στο Σερβικό Πατριαρχείο. Επίσης στις 17 Ιουλίου του 1967 συγκλήθηκε και πάλι «Κληρικολαϊκή Συνέλευση» η οποία ανακήρυξε αυτοκέφαλη την Σλαβομακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία.
- οι πρόσφατες εξελίξεις
Ωστόσο (εν όψει του μακρού ιστορικού) υπ’ όψιν επιγραμματικώς ότι η μη αναγνωρισμένη και μέχρι πρότινος αυτοαποκαλούμενη ως «Μακεδονική Εκκλησία» αποφασίστηκε στο εξής να ονομάζεται «Αρχιεπισκοπή Αχριδών». Τούτο αυτοδικαίως σημαίνει την εγκατάλειψη των όποιων αλυτρωτικών επιδιώξεων. Φέρεται δε η εξέλιξη αυτή να είχε συζητηθεί μεταξύ του Πρωθυπουργού κ.Αλέξη Τσίπρα και του Αρχιεπισκόπου κ.Ιερώνυμου.
- η ανακοίνωση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης
Υπ’ όψιν επίσης ότι για την εξέλιξη αυτή το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης δήλωσε ότι:
«Ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος, συνελθοῦσα σήμερον ὑπό τήν προεδρίαν τῆς Α.Θ.Παναγιότητος, ἐξήτασε τό αἴτημα τῆς ἐν σχίσματι Ἐκκλησίας τῶν Σκοπίων, ὑποστηριζόμενον καί διά γράμματος τοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς FYROM Ἐξοχ. κ. Ζόραν Ζάεφ, περί ἀναλήψεως ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς πρωτοβουλίας ἐπαναφορᾶς τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς εἰς τήν κανονικότητα ὑπό τό ὄνομα τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀχριδῶν, καί ἀπεφάσισε νά ἐπιληφθῇ αὐτοῦ καί διενεργήσῃ τά δέοντα ὑπό τούς ἀπαραβάτους ὅρους τῶν ἱστορικοκανονικῶν ἁρμοδιοτήτων καί προνομίων τοῦ πρωτοθρόνου Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, τῇ 30ῇ Μαΐου 2018 Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου».
- και τώρα «τι»;
Πέραν του «Εκκλησιαστικού», λόγω των παλινωδιών που επιφυλάσσει το Σκοπιανό και όταν γράφονται αυτές οι γραμμές, μπορούν να εκτιμηθούν επιγραμματικώς τα παρακάτω:
α) Από ό,τι προκύπτει μάλλον έχει συμφωνηθεί ο όρος «Severna Makedonija»
β) Ο όρος αυτός από πλευράς ελληνικής (και εφόσον πράγματι έχει συμφωνηθεί), θα πρέπει να ισχύσει erga omnes, δηλαδή έναντι πάντων. Επί του erga omnes όμως διαφωνεί ο Πρόεδρος κ. Γιόργκι Ιβάνοφ.
γ) Αμετακίνητο θα πρέπει να παραμένει από πλευράς Ελλάδας ότι απαιτείται η συνταγματική αναθεώρηση για την τελική αποδοχή του συμφωνηθέντος ονόματος, ακόμη και εάν το όνομα αυτό ισχύει erga omnes.
Παρά ταύτα τα ζητήματα που εγείρονται εστιάζουν στην τακτική των Σκοπίων με ειδικότερη κριτική στο πρόσωπο του Πρωθυπουργού της FYROM κ.Ζόραν Ζάεφ.
Παρά το «πάγωμα» των εξελίξεων, με βάση την πληροφορία ότι η Σκοπιανή πλευρά επανέρχεται, εγείρονται κρίσιμα ζητήματα τα οποία πρέπει να προβληματίσουν για τα καθ’ ημάς, αλλά και τους συμμάχους και ετέρους, οι οποίοι επιδεικνύουν ζωηρό ενδιαφέρον για την επίλυση της ονοματοδοσίας της FYROM. Προκύπτουν δε τα εξής ερωτήματα ως προς τον Πρωθυπουργό κ.Ζόραν Ζάεφ:
α) Ως ο επικεφαλής των διαδικασιών εκ μέρους της FYROM ήταν σε θέση να γνωρίζει την τελική θέση του Προέδρου κ.Γιόργκι Ιβάνοφ; Και εάν τη γνώριζε πώς τη διαχειρίστηκε στις συνομιλίες του με τον ομόλογό του Έλληνα Πρωθυπουργό(;) αλλά και ως προς τον ίδιο τον Πρόεδρο της Χώρας του;
β) Γνωρίζει ή δεν γνωρίζει ότι ο Υπουργός του των Εξωτερικών κ.Νικόλα Δημητρόφ πρόσκειται στην πλευρά του Προέδρου κ.Γιόργκι Ιβάνοφ;
γ) Ποιές είναι οι ενδοκυβερνητικές συνεννοήσεις μεταξύ του ίδιου του Πρωθυπουργού και του Υπουργού των Εξωτερικών της FYROM; Υφίσταται ενδοεπικοινωνιακή συνεννόηση με ταυτότητα λόγου και μεταφορά αυτής στους ομολόγους με τους οποίους διαπραγματεύονται(;) ήτοι υπάρχει ταυτότητα λόγου των κ.κ. Ζόραν Ζάεφ και Νικόλα Δημητρόφ, έναντι των κ.κ. Αλέξη Τσίπρα και Νίκου Κοτζιά; Ειδικότερα δε:
δ) Ως προς τον διαπραγματευτή των Ηνωμένων Εθνών κ. Μάθιου Νίμιτς ποιές είναι οι θέσεις που έχουν επισήμως διατυπωθεί από τον κ.Ζόραν Ζάεφ; Μήπως άραγε ο Πρόεδρος κ.Γιόργκι Ιβάνοφ θεωρήσει και αυτές τις συνομιλίες ιδιωτικές;
Τα προαναφερόμενα, δημιουργούν δυστυχώς ένα ζοφερό κλίμα και υποχρεώνουν κάθε καλόπιστο παρατηρητή να διατηρεί σοβαρότατες επιφυλάξεις για την κατάληξη της όλης διαδικασίας, τουλάχιστον στην παρούσα ιστορική φάση.
Υπ’ όψιν δε, ότι το φερόμενο ως συμφωνηθέν όνομα «Severna Makedonija» δεν μπορεί να διατυπώνεται αμετάφραστο, καθόσον στα Ηνωμένα Έθνη τα ονόματα όλων των κρατών-μελών του Οργανισμού, μεταφράζονται οπωσδήποτε στις έξι (6) επίσημες γλώσσες που είναι: τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ρωσικά, τα κινεζικά, τα ισπανικά και τα αραβικά.
Με τούτα τα δεδομένα πρόδηλο είναι ότι η συμφωνία θα πρέπει είναι αμετάκλητη για να υπάρξει. Οι παλινωδίες της FYROM δεν επιτρέπουν ad referendum συμφωνία, ούτε χρονικά στάδια υλοποίησης…
——————————————–
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).
