Ανορθόγραφοι της Ελλάδος ενωθείτε!

Του Μανώλη Σπανάκη*

 

Προχθές ανέβασα στο προφίλ μου στο φ/μ ένα κλασικό δείγμα ανορθογραφίας, προτάσσοντας με σκωπτική διάθεση μέρος από τους στίχους ενός τραγουδιού: «Η προπαραλήγουσα ποτέ δεν περισπάται». Επρόκειτο για μια παραγγελία που πήρε κάποιος σερβιτόρος και κακοποίησε βάναυσα την ελληνική γλώσσα.

Κάποιοι «διάβασαν» σωστά την ανάρτηση, κάποιοι άλλοι πνίγηκαν σε μια κουταλιά νερό…

Αν και την ημέρα εκείνη η χριστιανοσύνη γιόρταζε την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, ελάχιστοι ως φαίνεται, έλαβαν φώτιση. Προσωπικά έχω πεισθεί προ πολλού ότι η «φώτιση» επέρχεται μόνον δια της γνώσεως, η οποία (γνώση) όμως, έχει τον κόπο της.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, η ανάρτησή μου από κάποιους έτυχε σοβαρής αξιολόγησης, άλλοι την χλεύασαν και, κάποιοι άλλοι… πονόψυχοι, ανέλαβαν εργολαβικώς να υπερασπισθούν τον «σερβιτόρο», ο οποίος, Κύριος οίδε τι προβλήματα  είχε στη μαθητική του ζωή, ώστε να μην μπορέσει να μάθει ορθογραφία!

Το πλέον εξωφρενικό είναι ότι το όλο θέμα πήρε πανελλήνιες διαστάσεις και, έως που δέχτηκα τηλεφώνημα από «μεγάλο» τηλεοπτικό σταθμό πανελλήνιας εμβέλειας (ξέρετε, απ’ αυτούς που σπέρνουν καθημερινά τον τρομοπανικό στους συνέλληνες), προκειμένου να εμφανιστώ στο γυαλί για να τους μιλήσω για το… εξωφρενικό περιστατικό! Καταλάβατε τώρα πώς αξιολογούνται και πώς επιλέγονται οι ειδήσεις που προβάλλονται;;;

Θα ήθελα όμως να σταθώ στην ανεξήγητη λογική κάποιων (δυστυχώς και ορισμένων –υποτίθεται- μορφωμένων!), οι οποίοι θεωρούν ότι δεν υφίσταται κανένα πρόβλημα και ότι οι σοφοί πρόγονοί μας, αυτοί που ανακάλυψαν τους κανόνες της γραμματικής, αν δεν ήταν ηλίθιοι, ήταν άνευ λόγου αυστηροί.

Καλός μαθητής δεν υπήρξα ποτέ. Αδιστάκτως ομολογώ ότι ήμουν κάκιστος…

Όμως τώρα και αρκετά χρόνια, διαβάζω αδιάκοπα και μελετώ επίσης…

Και μπαίνω στην ουσία του θέματος. Για επαγγελματικούς λόγους βρέθηκα κάποτε στα Γιάννενα. Περπατώντας στην αγορά της πόλης το μάτι μου έπεσε σε μια τεράστια ταμπέλα σε κρεοπωλείο. Ήταν ένα ολόκληρο φύλλο χασαπόχαρτου διαστάσεων 1μέτρο Χ 0,80 εκ. το οποίο έγραφε: «Σκοτ 150 δραχμαίς». Άργησα πολύ να καταλάβω ότι ο κρεοπώλης, εκτός των άλλων κρεατικών, πουλούσε και συκώτι!!!

Ματαιοπονούν όλοι όσοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι «δεν χάλασε ο κόσμος που κάποιοι γράφουν ανορθόγραφα».  Χάλασε και παραχάλασε. Προσφάτως διάβασα σε κάποια ανάρτηση ότι «τα κριτικά δύστυχα, είναι ψιλή ποίηση»… Για ελάτε εσείς πουλάκια μου να μου ερμηνεύσετε τι ήθελε να πει (ο… κριτικός ή Κρητικός;) ετούτος;;;; Κάποιος άλλος έγραφε ότι «τον έπιασε δυσφορία γιατί τονε τζερέμισε η ευφορία», ενώ μια ξεναγός σε σχολική εκδρομή αποφάνθηκε κατηγορηματικά ότι «οι κίονες ήταν Ιονικού ρυθμού διότι η τεχνική τους προήρχετο από τα Ιόνια νησιά»! Όμως φίλτατοι-εραστές της ανορθογραφίας, όπως σοφά αποφάνθηκε και ο Μανώλης Ρασούλης «άλλο θα πει Χαλκιδική κι άλλο θα πει Χαλκίδα»… η ετυμολογία μιας λέξης, καθορίζει το γραμματικό της επέκεινα. Σε σχετική συζήτηση, ρώτησα πρόσφατα μια Ελληνίδα της διασποράς, αν εγνώριζε από πού προέκυψε η λέξη «λύκειο». Με ιδιαίτερη χαρά διαπίστωσα ότι το εγνώριζε και μάλιστα εμφιλοχωρήσαμε στο λήμμα και επαναδιαπιστώσαμε το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας, αυτής που κακοποιούν οι διάφοροι «σερβιτόροι» με την ανοχή βεβαίως κάποιων απαραδέκτως απαράδεκτων, που κάνουν την τρίχα τριχιά και αντιστρόφως, που προτιμούν να λυπηθούν τους διάφορους γραμματικούς και συντακτικούς εγκληματίες, από το να λυπηθούν τη γλώσσα μας, δηλαδή, ό,τι πολυτιμότερο έχουμε. Διότι, εδάφη είχαμε και τα χάσαμε, αλλά μπορεί να τα ανακτήσουμε. Όμως, αν χάσουμε τη γλώσσα μας, πάει, χαθήκαμε οριστικά ως εθνική οντότητα. Σβηστήκαμε από τα εγκόσμια… και απλά θα μείνουμε ιστορική αναφορά, αυτό δηλαδή που χρόνια τώρα κατεργάζονται, καλλιεργούν και προσδοκούν οι διάφοροι Κίσινγκερ…   Επανέρχομαι στο Λύκειο, για να πληροφορηθούν οι απληροφόρητοι ότι, προέρχεται από το ομηρικό ουσιαστικό «λύκη», που σημαίνει φως. Ο Απόλλωνας ως φωτεινός θεός ονομάστηκε Λύκειος, το πρωινό φως είναι το λυκαυγές και το βραδινό το λυκόφως. Ο ιστορικός λόφος της Αθήνας ονομάστηκε Λυκαβηττός, γιατί αυτόν βλέπει πρώτο το φως του αττικού ήλιου. Προφανέστατα από κει προέρχεται και η Λυκόβρυση κ.α. Αυτό το ουσιαστικό πήραν οι Λατίνοι κι έφτιαξαν χίλιες δυο λέξεις, για να μας επιστρέψουν το «λουξ» που, είτε ως φωτιστικό μέσο είτε ως σαπούνι λάμπει και φέγγει, για να το αρπάξουν ακολούθως οι Εγγλέζοι και να μας φτιάξουν το «λουκ» διότι, ως είναι παγκοίνως γνωστό, χωρίς φως δεν βλέπεις…

Επανέρχομαι στους ανορθόγραφους, οι οποίοι, αυξάνονται και πληθύνονται επικίνδυνα. Κάποτε οι αγράμματοι στρατιώτες, προσέφευγαν στους εγγράμματους, για να τους γράψουν τα γράμματα που θα έστελναν σε οικείους και φίλους. Την σήμερον εποχή, που το θράσος και η αμετροέπεια είναι στις καλύτερές τους, το διαδίκτυο κατακλύζεται από ανορθόγραφους, οι περισσότεροι εκ των οποίων, στερούνται οποιουδήποτε στοιχείου γραφικότητας.

Ο κ. τάδε, ευθαρσώς ανακοινώνει στο φατσοβιβλίο ότι «έκαμε έτοιμα στο δήμο τάδε, αλλά απάντηση δεν πήρε»! Ο έτερος διαπίστωσε ότι «δεν έχομε πρώτες ίλες» κι ο άλλος σιχαίνεται όλα τα κώμματα….

Το πλέον ανησυχητικό, είναι αυτό που μου διηγήθηκε φίλος μου, ο οποίος έδωσε ένα κείμενο εφημερίδας στην γραμματέα του για να το δακτυλογραφήσει στον υπολογιστή και σε 650 λέξεις διαπίστωσε 130 σοβαρότατα ορθογραφικά λάθη! Ναι, καλά διαβάσατε, η απόφοιτη ΤΕΙ γραμματέας του δεν ήξερε ούτε να αντιγράψει!

Εν κατακλείδι: Η γλώσσα μας είναι ό,τι σημαντικότερο και τα καθοριστικότερα στοιχεία της ομορφιάς της είναι η ετυμολογία της, η ορθογραφία της, το συντακτικό της και η γραμματική της. Αν κάποιοι θέλουν να βγάλουν χαζούς τον Εμμ. Τριανταφυλλίδη και τον Αχιλλέα Τζάρτζανο δεν θα τα καταφέρουν…

Ο φιλόλογος κ. Άρης Ιωαννίδης κάνει την ακόλουθη καταγραφή στις ομόηχες λέξεις, το νόημα των οποίων καθορίζεται από την ορθογραφία τους. Παραθέτουμε τον κατάλογο και τον αφιερώνουμε σε όσους/ες  εγράμματους/ες που βρίσκουν τον σερβιτόρο «συμπαθητικό» και  «γραφική» την ανορθογραφία του…

 

Αίτημα-έτοιμα

Ακόλλητος ( < κολλώ )-ακώλυτος (< κωλύω)

Άφιλος (< φίλος) -άφυλλος (< φύλλο)

Βάζο-βάζω

(ο) βόλος (μπίλια)-Βόλος (η πόλη)

Γλείφω (με τη γλώσσα) -γλύφω (με εργαλείο)

Δανεικός (< δανείζω)-δανικός (< Δανία)

Διάλειμμα (< διαλείπω)-διάλυμα (< διαλύω)

Δῆμος-δεῖμος (< η προσωποποίηση του τρόμου)

Δίνει (δίνω)- δίνη (στρόβιλος)

Δίστιχο (δύο στίχοι) -δύστυχο (το) (κακότυχο)

(το) δράμα (θεατρικό έργο) – Δράμα (πόλη)

Έγγειος-έγκυος

Έκκληση-έκλυση ( ηθών )

Εξάρτηση (< εξαρτώμαι ) – εξάρτιση (πλοίου)  – Εξάρτυση (στρατιώτη )

Ετοιμολογία-ετυμολογία (της λέξης)

Ευφορία-εφορία

Εύηχα-έβηχα

Ήρα (του σιταριού) – Ήρα (θεά)

Ήττα-ήτα (το γράμμα)

Θαλάμη (όπλου)-θαλάμι (φωλιά χταποδιού)

Θύρα (πόρτα)-θήρα (κυνήγι)-Θήρα (το νησί Σαντορίνη)

Ίλη (λόχος ιππικού)-ύλη

Ιός  (γρίπης)-υιός (γιός)

Ιωνικός (< Ιωνία )-Ιονικός (< Ιόνιο)

Καινός (καινούριος)-κενός

Κάλλος – κάλος

Κάππα (το) γράμμα – κάπα (η) πανωφόρι

(το) κερί – (οι) καιροί

Κήτος ( θαλάσσιο ) – κύτος ( πλοίου , αμπάρι )

Κλίνει-κλείνει-κλίνη

Κλήση-κλίση-κλείσει

Κλήμα-κλίμα

Κόλλημα-κώλυμα

Κόμη (μαλλιά)-κώμη (κωμόπολη)

Κόμμα ( πολιτικό, σημείο στίξης) – κώμα

Κρητικός – κριτικός

Κρήνη – κρίνοι – κρίνει

Κινώ – κοινό

Λήμμα (λέξη) –λύμα (απόβλητο) – λίμα (< λιμάρω)

Λιμός (πείνα)-λοιμός (ασθένεια)

Λήθη-λίθοι

Λίπη (τα) – λύπη (η) – λείπει (ρήμα)

Λίρα (νόμισμα )  λύρα (μουσικό όργανο)

Λιτός – λυτός (< λύνω)

Μέλι-μέλη-μέλλει-μέλει (ενδιαφέρει)

(τα) μέρη (τοποθεσίες) – Μαίρη (όνομα)

Μήλος (το νησί ) –μύλος ( ο )

Μήτρα (γυναίκας) – μίτρα (δεσποτική )

Μοιχός (άπιστος σύζυγος ) – μυχός ( κόλπου )

Μηλιά  – μιλιά (<μιλώ )

Νίκη – νοίκι

Νότα – νώτα ( τα )

Ξηρός – ξυρός (το ξυράφι ) βλ. επί ξυρού ακμής

Όμως (σύνδεσμος) – (ο) ώμος (σώμα)

Όρος ( βουνό)  – όρος ( συμφωνία )

Πάλι, πάλη, πάλλει

Πήρα (παίρνω) – πείρα (γνώσεις που έχει αποκτήσει κάποιος από μια δραστηριότητα που ασκεί)

Πύθων,  πείθων

Πολύ, πολλοί, πολλή, πωλεί

Πιάνο – πιάνω ( ρήμα )

ποιά (αντων.)-πια (επίρρ. )

(ο) πόρος (του δέρματος) –  Πόρος (νησί)

(ο) πύργος (κτίριο) – Πύργος (πόλη)

Παράλειψη (< παραλέιπω)-παράληψη (< παραλαμβάνω )

Ρήμα ( το ) – ρίμα ( η )

Σατυρικός (που ταιριάζει σε Σάτυρο)-σατιρικός (<σατιρίζω)

Σήκω-σύκο

Σκηνή-σκοινί

Σορός (η)-σωρός (ο)

Στίχος (ποιήματος)-στοίχος (σειρά, αράδα)

(η) στήλη (μνημείο) – (οι) στύλοι (στηρίγματα)

Ταινία (κινηματογραφικό έργο) – ταινία (παράσιτο που ζει στα έντερα των θηλαστικών) – ταινία (μακρόστενη λωρίδα από χαρτί, πλαστικό ή άλλο υλικό/κορδέλα)

Τείχος (το )-τοίχος (ο)

Τόπι (το)-τόποι (οι)

Τόνος (ψάρι)-τόνος (οξεία)-τόνος (1000 κιλά)

Τύχη-τοίχοι-τείχη-τύχει (ρήμα)

Τυρί-τηρεί (τηρώ)

Φύλλο (δέντρου)-φύλο- φίλο

Φυτό  – φοιτώ

Φυλή-φιλί

Χήρος-χοίρος

Χορικός (< χορός )-χωρικός (< χωριό)

Χοίρων, χήρων, χείρον, χείρων, Χείρων (ο Κένταυρος, όνομα)

Ψηλός (ύψος) – ψιλός (λεπτός)

Ωράριο-οράριο (λειτουργικό άμφιο του διακόνου)

 

*Ο Μανώλης Σπανάκης είναι δημοσιογράφος