Στο πλαίσιο της πολιτικής – πολιτιστικής δραστηριότητας της Κομματικής Οργάνωσης Ηρακλείου για τη συμπλήρωση των 100 χρόνων του ΚΚΕ και των αντίστοιχων εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα, σε πόλεις, χωριά, γειτονιές, εργασιακούς χώρους και κλάδους που έχει ξεκινήσει ήδη θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 24/5 εκδήλωση-αφιέρωμα στην κομμουνίστρια παιδαγωγό και πεζογράφο Έλλη Αλεξίου, τη «δασκάλα του λαού», στον Θεατρικό σταθμό Ηρακλείου, στις 7μμ.
Η εκδήλωση εντάσσεται στις 100 εκδηλώσεις σε 100 πόλεις σε όλη τη χώρα για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ που θα είναι η κορύφωση του μεγάλου εορτασμού για τον έναν αιώνα αγώνων και θυσιών που φεύγει, για τον νέο που ξεκινάει.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ
Η «δασκάλα του λαού» – όπως χαρακτηρίστηκε – γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης (1894), σε οικογένεια προοδευτικών διανοουμένων της πόλης. Ο πατέρας της είχε συλληφθεί και φυλακιστεί στην επανάσταση του Θερίσσου το 1905. Αδέλφια της η Γαλάτεια Αλεξίου -Καζαντζάκη, η πρώτη κομμουνίστρια Ελληνίδα πεζογράφος και ποιήτρια, ο Ραδάμανθυς και ο Λευτέρης -ένας ακόμη λογοτέχνης στην οικογένεια. Μεγάλωσε σ’ ένα σημαντικό λογοτεχνικό περιβάλλον και κοντά πάντα στους μεγάλους του Πνεύματος. Τον Καζαντζάκη, τον Σικελιανό, τον Βάρναλη, τον Αυγέρη κ.ά. Το 1911 έρχεται στην Αθήνα για σπουδές και, παράλληλα, αρχίζει το λογοτεχνικό της έργο. Το 1914 διορίστηκε στο Γ΄ Χριστιανικό Παρθεναγωγείο της Αγίας Παρασκευής Ηρακλείου (που η εμπειρία της αυτή αποτυπώθηκε στο πρώτο της ομότιτλο μυθιστόρημα).
«…Σε κείνο το ξεπεσμένο σχολείο βρέθηκαν σαν να ‘ναι συγκεντρωμένες όλες οι έδρες της γνώσεως που λένε στα Πανεπιστήμια … (και) …σήμερα ξέρω ποια γνώση μου μετέδωσε, που με ελευθέρωσε και μ’ έσωσε για όλη μου τη ζωή. Κείνο το σχολείο με τη δυστυχία του με καθάρισε και με απολύμανε από τις μιζέριες μου…».
Οι λαϊκοί αγώνες και οι διώξεις όσων πρωτοστάτησαν στην εκπαιδευτική αναγέννηση όλου του λαού, που οραματίστηκε ο Δημήτρης Γληνός, οδηγούν την Έλλη Αλεξίου, όλο και πιο κοντά, όλο και πιο συνειδητά στις κομμουνιστικές ιδέες. Στα 1928 δίνει το βιογραφικό της στον Νίκο Πλουμπίδη και γίνεται μέλος του ΚΚΕ στο οποίο παρέμεινε αταλάντευτα μέχρι το τέλος της. Ένιωθε τη στράτευσή της συνυφασμένη με τη ζωή της: «Αγαπώ τη ζωή γιατί είμαι στο Κόμμα».
Παράλληλα, το λογοτεχνικό της έργο προκαλεί αίσθηση και επαινείται. Το 1934 γίνεται μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών (ΕΕΛ). Με πρόταση που υπογράφει η ίδια, η Γαλάτεια Καζαντζάκη και η Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη ο Ρίτσος γίνεται μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Καθώς δεν κρύβει τις ιδέες της, συλλαμβάνεται από την Ειδική Ασφάλεια του φασιστικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου και ανακρίνεται. Στην περίοδο της Κατοχής, παίρνει μέρος ενεργά στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του «ΕΑΜ Λογοτεχνών» και αναλαμβάνει τα σχολικά συσσίτια έως το 1945. (Με την ίδρυση του ΕΑΜ συγκροτήθηκε η ομάδα των λογοτεχνών του ΕΑΜ Καλλιθέας, με γραμματέα την Έλλη Αλεξίου και μέλη τους Γιάννη Χατζίνη, Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, Σωτήρη Σκίπη, Γιώργο Βαλέτα, Γιώργη Λαμπρινό και Γιάνη Κορδάτο).
Το 1945 φεύγει για σπουδές στη Σορβόνη, αλλά της έχει αφαιρεθεί ήδη η ελληνική ιθαγένεια και της απαγορεύεται η επιστροφή στην πατρίδα. Το 1949 διορίζεται εκπαιδευτικός σύμβουλος για τα ελληνικά σχολεία των σοσιαλιστικών χωρών. Ήταν μέλος της Επιτροπής Βοήθειας στο Παιδί (ΕΒΟΠ), η οποία ιδρύθηκε το Μάη του ’48, στη Βουδαπέστη με απόφαση του ΚΚΕ και της ΠΔΚ για το συντονισμό της φροντίδας και της μόρφωσης των παιδιών πολιτικών προσφύγων και στελεχώθηκε από επιφανείς Έλληνες επιστήμονες και παιδαγωγούς. Πρόεδρός της ήταν ο Πέτρος Κόκκαλης, Γραμματέας της Παιδείας της ΠΔΚ.
Λόγω της τεράστιας εκπαιδευτικής και λογοτεχνικής προσφοράς της καλείται και συμμετέχει σε τρία Διεθνή Συνέδρια Ειρήνης, στο Α’ και Β’ Συνέδριο της Ειρήνης, στο Παρίσι (1947) και την Βαρσοβία (1950) αντίστοιχα, ενώ στις 6 Αυγούστου 1948 συμμετέχει με τον Πέτρο Κόκκαλη και άλλους Έλληνες διανοουμένους – αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στο Βρότσλαβ της Πολωνίας στο πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο διανοουμένων για την ειρήνη.
Η Ελλάδα όμως και γι’ αυτό την τιμωρεί. Το 1952 δικάζεται ερήμην και εκδίδονται παραπεμπτικό βούλευμα και ένταλμα σύλληψής της. Τα συνέδρια όμως αυτά στο εξωτερικό με την συμμέτοχή της Αλεξίου οδηγούν στις 15 Μάη του 1955 στην Ελλάδα στην ίδρυση της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη. Το 1953 συμμετέχει στο Α’ Παγκόσμιο Συνέδριο Δημοκρατικών Γυναικών στην Κοπεγχάγη και επισκέπτεται ύστερα από πρόσκληση της κυβέρνησης τη Σοβιετική Ένωση. Η επίσκεψη επαναλαμβάνεται το 1961, στις γιορτές για τον Ουκρανό ποιητή Ταράς Σεφτσένκο.
Την επόμενη χρονιά η Γαλάτεια σκοτώνεται σε αυτοκινητικό δυστύχημα και μόνο τότε παραχωρείται στην Ε. Αλεξίου ολιγοήμερη άδεια να επιστρέψει στην Ελλάδα, μόνο για να παραστεί στην κηδεία. Το 1965 επανακτά την ελληνική ιθαγένεια. Επιστρέφει το 1966, αλλά συλλαμβάνεται, κρατείται στις Φυλακές «Αβέρωφ» και δικάζεται για «αντεθνική δράση και προπαγάνδα». Τελικά απαλλάσσεται από την κατηγορία, ύστερα από την αντίδραση της κοινής γνώμης. Με την επιβολή της δικτατορίας απαγορεύονται τα βιβλία της και διατάσσεται να ζει υπό περιορισμό στο διαμέρισμά της. Από τη μεταπολίτευση και μετά συμμετέχει ενεργά, ως διακεκριμένο μέλος του ΚΚΕ, σε όλες τις πολιτικές και πνευματικές εκδηλώσεις του Κόμματος, το οποίο στις εκλογές του 1977 την τίμησε θέτοντάς την πρώτη στη λίστα των υποψήφιων βουλευτών Επικρατείας. Η Έλλη Αλεξίου, η ακλόνητη κομμουνίστρια, η επί 60 ολόκληρα χρόνια συντρόφισσα του ΚΚΕ, η αξέχαστη Λιλίκα, πέθανε στις 28 Σεπτέμβρη του 1988.
Άφησε πίσω της πλούσιο πεζογραφικό έργο («Γ΄ Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον», «Λούμπεν» κ.ά.), πολλά βιβλία για παιδιά, την κριτική μελέτη για τον Νίκο Καζαντζάκη «Για να γίνει μεγάλος» κ.ά. Πρωτοεμφανίστηκε στα Γράμματα με τη συλλογή διηγημάτων «Σκληροί αγώνες για τη μικρή ζωή» (1931). Πλούσιο είναι και το μεταφραστικό της έργο από τα ρωσικά και γαλλικά. Στην Εκπαίδευση εργάστηκε επί 42 χρόνια (25 χρόνια στην Ελλάδα και 17 στο εξωτερικό).Το πολύπλευρο έργο της – μυθιστορήματα, διηγήματα, παιδικά βιβλία, θεατρικά έργα, εκπαιδευτικά δοκίμια και ανθολογίες για την ποίηση της Αντίστασης – παραμένουν ζωντανά, παντοτινή παρακαταθήκη των σοσιαλιστικών ιδανικών, «σύντροφος» και «δάσκαλος» των νέων γενιών.
