Στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν δισεκατομμύρια νεύρα. Τα περισσότερα από αυτά είναι περιφερειακά νεύρα που απλώνονται προς κάθε κατεύθυνση όπως τα κλαδιά ενός δέντρου.
Βασική λειτουργία τους είναι η μεταφορά σημάτων στον «κορμό» του δέντρου, που στην περίπτωση του ανθρώπινου σώματος είναι ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός.
Όταν όλα πηγαίνουν καλά, ο εγκέφαλος λαμβάνει τα σήματα που πρέπει ώστε να είναι δυνατή η κίνηση των μυών, η αναγνώριση των ερεθισμάτων του πόνου, αλλά και η λειτουργία των διαφόρων οργάνων. Όταν όμως υπάρχει βλάβη στα περιφερειακά νεύρα, τα πράγματα αλλάζουν: Το περπάτημα γίνεται πιο δύσκολο, μειώνεται η αντοχή στον πόνο ή μπορεί να προκύψουν σοβαροί τραυματισμοί επειδή επηρεάζεται η αντίληψη των εξωτερικών ερεθισμάτων –για παράδειγμα, έγκαυμα που συμβαίνει επειδή δεν αισθανθήκαμε πόσο υψηλή είναι η θερμοκρασία ενός σκεύους.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού (NINDS) των ΗΠΑ, περίπου 20 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν από περιφερική νευροπάθεια. Ο διαβήτης είναι η κυριότερη αιτία νευρολογικής βλάβης στον ενήλικο πληθυσμό. Η νευροπάθεια μπορεί επίσης να είναι κληρονομική ή να προκληθεί από λοίμωξη (π.χ. Νόσος του Lyme), σοβαρό τραυματισμό (π.χ. τροχαίο ατύχημα), ελλείψεις βιταμινών, έκθεση σε τοξίνες (π.χ. μόλυβδο, υδράργυρο, αρσενικό) ή αυτοάνοσες διαταραχές (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα). Υπολογίζεται ότι σε ποσοστό 30-40% η νευροπάθεια είναι ιδιοπαθής, δηλαδή δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποια σαφή αιτία, σύμφωνα με την Κλινική Κλίβελαντ.
Η νευροπάθεια συνήθως εξελίσσεται με αργό ρυθμό, πράγμα που σημαίνει ότι αν εντοπιστούν και αναγνωριστούν εγκαίρως τα πρώτα σημάδια της είναι δυνατό να αναχαιτιστεί ώστε να αποφευχθούν σοβαρές βλάβες και αναπηρίες.
Μερικά πιθανά συμπτώματα που φανερώνουν νευρολογική βλάβη είναι τα παρακάτω:
1. Μούδιασμα στα άκρα: Το μούδιασμα, που συχνά συνοδεύεται από μυρμήγκιασμα ή και αίσθημα καψίματος, μπορεί να ακτινοβολεί από την παλάμη ή το πέλμα κατά μήκος του χεριού ή του ποδιού. Η συμπίεση των νεύρων (π.χ. κατά τη διάρκεια του ύπνου) μπορεί να προκαλέσει τέτοια συμπτώματα, όμως στην περίπτωση αυτή είναι παροδικά. Αν οι ενοχλήσεις επιμένουν, συνιστάται η επίσκεψη στον γιατρό.
2. «Πάγωμα»: Μια βλάβη στα κινητικά νεύρα έχει συνήθως σαν αποτέλεσμα την αδυναμία ελέγχου ενός μέρους του σώματος, για παράδειγμα του χεριού ή του ποδιού. Αυτή η αδυναμία μπορεί επίσης να υποδεικνύει επείγουσα κατάσταση, όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.
3. Πόνος κατά μήκος του ποδιού: Ο επίμονος, οξύς πόνος, το αίσθημα καψίματος ή το μούδιασμα που ξεκινά από τη μέση και ακτινοβολεί προς τα κάτω στο πίσω μέρος του ποδιού συνήθως υποδεικνύει ισχιαλγία. Η ισχιαλγία είναι αποτέλεσμα της συμπίεσης ή φθοράς του ισχιακού νεύρου, για παράδειγμα λόγω κήλης σε μεσοσπονδύλιο δίσκο ή ασθένειας όπως ο διαβήτης.
4. Κακή ισορροπία και πτώσεις: Μήπως τελευταία είστε λίγο πιο αδέξιοι; Μια νευρολογική βλάβη μπορεί να επηρεάσει τον κινητικό συντονισμό και να οδηγήσει σε αδυναμία σωστής αντίληψης της θέσης του σώματος μέσα στον χώρο. Πρακτικά, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τις συχνές… συγκρούσεις με έπιπλα ή και άλλους ανθρώπους, αλλά και τις πτώσεις.
5. Ουρολογικά προβλήματα: Όταν τα νεύρα δεν αποστέλλουν τα σωστά σήματα στην ουροδόχο κύστη, είναι εξαιρετικά σύνηθες να προκύπτει πρόβλημα συχνουρίας ή ακράτειας ούρων. Αυξημένος είναι ο κίνδυνος της συγκεκριμένης επιπλοκής για τις γυναίκες που έχουν γεννήσει φυσιολογικά και για τους διαβητικούς.
6. Πονοκέφαλος: Ο πονοκέφαλος λόγω νευρολογικής βλάβης είναι συνήθως σύντομος σε διάρκεια, πολύ έντονος και δίνει την αίσθηση ότι διαπερνά το κεφάλι ηλεκτρικό ρεύμα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται ινιακή νευραλγία και οφείλεται στη συμπίεση νεύρου στον αυχένα.
7. Διαταραχές εφίδρωσης: Τόσο η υπερβολική όσο και η εξαιρετικά μικρή παραγωγή ιδρώτα είναι ενδεικτική για νευρολογική βλάβη. Οι διαταραχές εφίδρωσης αποτελούν ένδειξη για πρόβλημα στη μεταφορά σημάτων από τον εγκέφαλο στους ιδρωτοποιούς αδένες.
8. Έγκαυμα/σοβαρός τραυματισμός: Τα λεγόμενα αισθητήρια νεύρα αναλαμβάνουν να προειδοποιήσουν τον εγκέφαλο ότι μια επιφάνεια είναι επικίνδυνη. Μια βλάβη σε αυτά τα νεύρα έχει λοιπόν σαν αποτέλεσμα να προκύπτουν σοβαροί τραυματισμοί. Αν τυχαίνει συχνά να καίγεστε ή να κόβεστε επειδή δεν αντιληφθήκατε πόσο θερμό ή αιχμηρό είναι ένα αντικείμενο, είναι ώρα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
