Το πρώτο επεισόδιο του 2ου κύκλου της πολιτισμικής/ταξιδιωτικής εκπομπής “Βολιταρίζοντας” του Νικόλαου Χωματά, στο Ηράκλειο και συγκεκριμένα στο Καστρινό Καρναβάλι!
Μπορεί το Καστρινό Καρναβάλι σήμερα να μην συγκρίνεται σε μέγεθος με άλλες καρναβαλικές εκδηλώσεις που διαδραματίζονται σε άλλες περιοχές της χώρας αλλά κάποτε κόσμος πολύς επιθυμούσε και επιδίωκε να παρευρεθεί στην Καστρινή αποκριά από κάθε μέρος της χώρας!
Η Ιστορία για ετούτο το καρναβάλι είναι μεγάλη και κρατά χρόνια… από το νερατζοπόλεμο των Ενετών, στους αυγοπόλεμους της νυκτερινής διασκέδασης του 1924! Από τα πρώτα καρναβάλια επί τουρκοκρατίας μέχρι τα ξέφερνα γλέντια της δεκαετίας του 60΄ μα μέχρι και σήμερα…
Ιστορικά δρόμενα: Αξίζει να σημειωθεί πως… στο Καρναβάλι του 1883 οι καρναβαλιστές ήταν μόνο άντρες, κάποιοι από τους οποίους φορούσαν τσεμπέρια ντυμένοι «γυναίκες», ενώ το Καρναβάλι στην ενετική Candia, είχε έντονο άρωμα Βενετίας: νερατζοπόλεμοι, κονταροχτυπήματα, μάσκες, όργανα και μουσικές. Τα πιο ιδιαίτερα έθιμα υπήρξαν οι αποκριάτικες θεατρικές παραστάσεις. Υπολογίζεται ότι μόνο το πρώτο μισό του 17ου αιώνα γράφτηκαν περίπου 50 κωμωδίες στο Μεγάλο Κάστρο. Ακόμα και τα χρόνια της πολιορκίας από τους Τούρκους δεν σταμάτησαν οι θεατρικές παραστάσεις κωμωδιών στη διάρκεια του Καρναβαλιού σε πλατείες και αρχοντικά με μεγαλύτερη αξία από ποτέ για τους Καστρινούς το καρναβάλι. Στα χρόνια της πολιορκίας μάλιστα γράφτηκε και ο διάσημος «Φορτουνάτος» από τον ευγενή Μάρκο Αντώνιο Φώσκολο (1655).
Μετά την άλωση του Μεγάλου Κάστρου από τους Τούρκους, όλες οι δημόσιες εκδηλώσεις των χριστιανών σταμάτησαν. Οι αποκριάτικες γιορτές γίνονταν μόνο σε σπίτια, αφού ήταν επικίνδυνο για τους μασκαράδες να εμφανιστούν δημόσια. Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι κρυφά, με φόβο μην τους πιάσουν οι Τούρκοι. Όμως προς τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας που η ισχύς των κατακτητών είχε μειωθεί, άρχισαν δειλά δειλά και οι δημόσιες εμφανίσεις των μασκαράδων, μέχρι να φτάσουμε στο 1883 που έγινε το πρώτο «δημόσιο καρναβάλι».
Η Κρήτη ήταν ήδη σε καθεστώς ημιαυτονομίας και είχε πολλά προνόμια από την Πύλη. Οι Καστρινοί έχοντας πάρει θάρρος θέλησαν εξωστρέφεια, με δημόσιες πομπές και γλέντια. Μετά την απελευθέρωση όπως ήταν αναμενόμενο η ανάγκη για ξέσπασμα ήταν μεγάλη κι έτσι γενικά τα καρναβάλια της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα έμειναν στην ιστορία για το πηγαίο και αυθόρμητο χιούμορ τους. Το καρναβάλι του 1908 ήταν το πρώτο μεγάλο καρναβάλι που ξεκίνησε με πρωτοβουλία κάποιων φοιτητών της εποχής, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Νίκος Καζαντζάκης – ο οποίος περιγράφει σκηνικό από το συγκεκριμένο καρναβάλι στον «Καπετάν Μιχάλη»: ένας Καστρινός, ο Θωμάς Φούρναρης που παρίστανε τον Προμηθέα Δεσμώτη «γυμνός τσίτσιδο το απανωκόρμι» σε σχετικό άρμα στο καρναβάλι, πέθανε λίγες μέρες μετά από πνευμονία! Γράφει ο Καζαντζάκης στο βιβλίο: «Ο σερσέμης ο Τίτυρος τον είχε πάρει στο λαιμό του. Τον έβαλε να παραστήσει τις Απόκριες, δεν ξέρω ποιον, εξαποδώ, αρχαίον ήρωα. Κι έκανε κρύο διαολεμένο, πούντιασε ο κακομοίρης ο Θωμάς και σε τρεις μέρες κακάρωσε…». Το καρναβάλι με την πάροδο των ετών δεν έπαψε να υπάρχει.
Η συνέχεια πάντοτε υπήρχε και αναμονούσε για νέα και διαδραστικά γεγονότα. Η προσέλευση του κόσμου όλο και περισσότερη με εντόνο το στοιχείο της ολημερίς διασκέδασης και την δημιουργία χειροποίητων στολών. Το «Καστρινό Καρναβάλι» σήμερα αναβιώνει ξανά τα τελευταία χρόνια ακολουθώντας τη διαδρομή αιώνων, Χανιώπορτα – Καλοκαιρινού – Πλ. Ελευθερίας, με χειροποίητες στολές και αυτοσχέδια άρματα, πάντα με την παρεΐστικη διάθεση που μοιάζει έντονα να το συνδέει ιστορικά με τα καστρινά καρναβάλια αιώνων πριν!
