Το καλλιτεχνικό πατινάζ συνδυάζει τον αθλητισμό με την τέχνη και απαιτεί από τις αθλήτριές του να συνδυάζουν την τεχνική αριστεία με τη δημιουργική έμπνευση. Το άθλημα πέρα από μια σειρά κομψών περιστροφών και αλμάτων καταγράφει επίσης τη φαντασία, με μια αισθητική που ενσωματώνει την επιλογή της μουσικής, της χορογραφίας, του κοστουμιού και, στο μυαλό μερικών αθλητριών, τις εμφανίσεις τους.
Πολλές αθλήτριες του καλλιτεχνικού πατινάζ πιστεύουν ότι δεν κρίνεται μόνο η επίδοσή τους στο σπορ, αλλά και η σωματική τους διάπλαση. Αυτή η νοοτροπία έχει εδώ και καιρό τοξικές συνέπειες όσον αφορά την ψυχική τους υγεία.
Πριν από τέσσερα χρόνια, η Gracie Gold, τότε 18 ετών, είχε κερδίσει το χάλκινο μετάλλιο στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς αγώνες στο Σότσι της Ρωσίας και είχε μπροστά της μια λαμπρή καριέρα στο χώρο του καλλιτεχνικού πατινάζ. Σήμερα, η νεαρή αθλήτρια δεν συμμετέχει καν στη φετινή Χειμερινή Ολυμπιάδα. Τον περασμένο Οκτώβριο, η αθλήτρια ανακοίνωσε την αποχή της από τους αγώνες στην Pyeongchang της Νότιας Κορέας, καθώς ακολουθούσε θεραπεία για κατάθλιψη, άγχος και διατροφική διαταραχή.
Η αποκάλυψη της Gold θα έριχνε την προσοχή σε ένα ζήτημα που μαστίζει το χώρο του πατινάζ. Για τη Joe Johnson, αθλήτρια της εθνικής ομάδας των ΗΠΑ, η απόφαση της νεαρής να μιλήσει για τα ζητήματα της υγείας της ήταν ριζοσπαστική.
Πλέον οι περιπτώσεις ψυχικών και διατροφικών διαταραχών σε αθλήτριες του καλλιτεχνικού πατινάζ έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα επίπεδα, κι αυτό καθώς το άθλημα μπορεί να είναι τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά εξοντωτικό για ένα άτομο. Η ημερήσια προπόνηση μιας αθλήτριας διαρκεί έξι ώρες, οπότε στο τέλος τις χρονιάς μπορεί να έχει διανύσει έως και 1000 ώρες στον πάγο.
Όμως η διάρκεια ενός διαγωνιστικού είναι μόλις μερικά λεπτά και οι αθλήτριες εξωθούνται στα άκρα για να επιτύχουν την τελειότητα. Το αποτέλεσμα είναι πολλές νεαρές γυναίκες να πιέζονται για να χωρέσουν το σώμα τους σε ένα στερεότυπο, που θέλει το πιο αδύνατο, το μικρότερο και πιο «εξορθολογισμένο» να θεωρείται αυτομάτως καλύτερο.
«Κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο ετών που αγωνιζόμουν ως αθλήτρια του πατινάζ, αντιμετώπιζα μια διατροφική διαταραχή», δήλωσε στο Al Jazeera η Karina Manta, μια άλλη αθλήτρια της εθνικής των ΗΠΑ. «Αισθανόμουν ότι έπρεπε να φτάσω αυτό το πρότυπο για το πως πρέπει να μοιάζουν οι αθλήτριες του πατινάζ».
Όμως αυτή η πίεση δεν προκαλείται από τις ίδιες τις αθλήτριες. Υπάρχουν πολυάριθμες ιστορίες για γυναίκες αθλήτριες του ατομικού καλλιτεχνικού πατινάζ, οι οποίες μπήκαν στη διαδικασία σύγκρισης του βάρους τους με αθλήτριες- κατόχους μεταλλίων από άλλες χώρες. Άλλες που αγωνίζονται σε ζευγάρια έχουν κατηγορηθεί ότι είναι «πολύ βαριές για να σηκωθούν στον αέρα».
«Πολλοί προπονητές θα υποστηρίξουν ότι τα σχόλιά τους για το βάρος ενός κοριτσιού είναι βασισμένα στις επιδόσεις του», ανέφερε η Johnson. «Μερικοί προπονητές έχουν ένα ρητό που λέει ότι το λίπος δεν πετάει. Ανεξάρτητα από το ύψος ή τη διάπλαση του σώματος, πιστεύουν ότι αν βρίσκεστε έξω από ένα συγκεκριμένο εύρος βάρους, δεν θα είστε σε θέση να εκτελέσετε άλματα και αυτό είναι που χρησιμοποιούν για να δικαιολογήσουν αυτές τις δηλώσεις».
Η πίεση του αθλήματος
Πολλές ταλαντούχες νεαρές αθλήτριες φθάνουν στο εθνικό ή διεθνές επίπεδο ακριβώς τη στιγμή που το σώμα τους μεταβάλλεται καθώς εισέρχονται στην εφηβεία. Η πίεση του ανταγωνισμού, καθώς και οι προπονητές τους, μπορούν να τις ωθήσουν στα όρια λιμοκτονίας, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τις επικείμενες αλλαγές στο σώμα τους. Χαρακτηριστικό φαινόμενο αποτελεί η κατανάλωση αποκλειστικά πρωτεϊνών σε σκόνη, γεγονός που οδηγεί ακόμα και στην απώλεια της περιόδου μια αθλήτριας.
Οι συνέπειες μπορεί να είναι πολλές και καθοριστικές. Οι αθλήτριες πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικές ώστε να αντέχουν δυνάμεις έως και 100 φορές όσο το σωματικό τους βάρος κατά την προσγείωση από ένα άλμα. Πολλοί υποψιάζονται ότι ένα σημαντικό ποσοστό των καταγμάτων καταπόνησης και των μεγάλων τραυματισμών που προσβάλλουν τις νεαρές αθλήτριες του πατινάζ συνδέονται με ανεπαρκή διατροφή. «Εάν δεν τρώτε σωστά, η πυκνότητα των οστών σας θα είναι χαμηλότερη και οι τραυματισμοί θα είναι αναπόφευκτοι» δήλωσε η βρετανίδα χορεύτρια του πάγου, Penny Coomes, που προσπαθεί τώρα να συμβουλεύσει τους νεότερους αθλητές για το θέμα.
Οι διατροφικές διαταραχές δεν αφορούν βέβαια μόνο τις γυναίκες αθλήτριες. Ενώ οι πιέσεις σχετικά με την εικόνα του σώματος είναι αναμφισβήτητα πιο έντονες για τις γυναίκες σκέιτερ, υπάρχουν άντρες σκέιτερ που αισθάνονται παρόμοιες πιέσεις. «Ενώ οι γυναίκες πρέπει να φαίνονται υπερβολικά αδύνατες, να είναι εξαιρετικά ελαφριές και να μπορούν να ανυψωθούν στον αέρα, οι άντρες αισθάνονται πίεση ώστε να κάνουν τα άκρα τους να φαίνονται μακρύτερα», δήλωσε η Johnson. Επιπλέον η διατροφή τους περιορίζεται σε τέτοιο βαθμό, ώστε πολλοί καταναλώνουν ακριβώς όσες θερμίδες υπολογίζουν πως θα κάψουν στην προπόνησή τους.
Τι μπορεί λοιπόν να κάνει το πατινάζ για να αντιμετωπίσει αυτή την κρυμμένη επιδημία; «Η Ολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ έχει προσλάβει διατροφολόγους και αθλητικούς ψυχολόγους, οι οποίοι έχουν διοριστεί ειδικά για να συμβουλεύουν τους παίκτες της εθνικής ομάδας σε αυτά τα θέματα», δήλωσε η Barbara Reichert, διευθύντρια στο US Figure Skating.
Ωστόσο, η Johnson και άλλοι αθλητές του χώρου πιστεύουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να αλλάξουν οι νοοτροπίες που επικρατούν, από τα περιφερειακά επίπεδα κιόλας. «Η κύρια ρητορική που πρέπει να παύσει να υπάρχει είναι οι άνθρωποι που συγχαίρουν έναν αθλητή του πατινάζ επειδή είναι υπερβολικά αδύνατος. Υπάρχει μια κουλτούρα συγκρίσεων και προπονητές που λένε στους σκέιτερ πως πιστεύουν ότι πρέπει να είναι ένα υγιές σώμα, όταν υπάρχει έτσι κι αλλιώς αρκετή πίεση σε νεαρούς αθλητές σε αυτό το άθλημα».
της Ναταλίας Πετρίτη, tvxs.gr
