Επιστημονική διαδρομή μίζας δείχνει η δικογραφία, με ενορχηστρωτές πανεπιστημιακούς και την εταιρεία Mindwork της συζύγου Στουρνάρα.
Στις πρακτικές που ακολουθούσε η Novartis περιλαμβανόταν η δημιουργία ενός πλέγματος από επιστήμονες, τους οποίους προσέγγιζε η εταιρεία ενώ συχνά δωροδοκούσε προκειμένου να τους εντάξει στο «δυναμικό» της. Οπως προκύπτει από τις καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων, αυτοί οι ευνοούμενοι από την εταιρεία πανεπιστημιακοί συμμετείχαν αντί αδράς αμοιβής σε ιατρικά συνέδρια που χρηματοδοτούσε και η Novartis. Σύμφωνα από τις καταθέσεις όμως, κάποιοι από τους γιατρούς που προσέγγιζε η Novartis συμμετείχαν και σε ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Από τις καταθέσεις ξεχωρίζουν τα ονόματα του πρώην κοσμήτορα της Δημόσιας Σχολής Εθνικής Υγείας Γιάννη Κυριόπουλου, που φέρεται να έλαβε «δώρα» τέσσερα εκατ. ευρώ συμμετέχοντας σε ξέπλυμα χρήματος, της Μαρίας Γείτονααναπληρώτριας καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου που «ήταν απολύτως εναρμονισμένη με τα συμφέροντα της Novartis».
Ξέπλυμα χρημάτων
Οι μάρτυρες κατέθεσαν ότι ο Γ. Κυριόπουλος είναι ο ενδιάμεσος στη δωροδοκία που φέρεται να έκανε ο Κωνσταντίνος Φρουζής για την υπόθεση των εμβολίων επί υπουργίας Δημήτρη Αβραμόπουλου: «Για το ξέπλυμα των χρημάτων που δόθηκαν στους ανωτέρω […] χρησιμοποιήθηκε –μεταξύ άλλων– ο μηχανισμός της υπερτιμολόγησης εκδηλώσεων και φαρμακοοικονομικών μελετών της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), εκπροσωπούμενης από τον τότε κοσμήτορα Ι. Κυριόπουλο, ο οποίος ήταν γνώστης και της όλης υπόθεσης και χρησιμοποιήθηκε και ο ίδιος για την προσέγγιση του υπουργού Υγείας, του οποίου ήταν σύμβουλος».
Το όνομα του Κυριόπουλου εμπλέκεται από τις καταθέσεις και στην υπόθεση του διαγωνισμού που αφορούσε τον μοριακό έλεγχο του αίματος, αφού «και στη συγκεκριμένη περίπτωση τα χρήματα που δόθηκαν ως μίζα ξεπλύθηκαν και από δραστηριότητες της ΕΣΔΥ διά του Κυριόπουλου».
Στις καταθέσεις όμως αναφέρεται και η… ευνοϊκή μεταχείριση που δεχόταν από τη Novartis η εταιρεία διοργάνωσης συνεδρίων της κ. Στουρνάρα, η Mindwork. Πρόκειται για καταθέσεις που επιβεβαιώνουν τα δημοσιεύματα του Documento για τις αδρές αμοιβές που λάμβανε η Mindwork από φαρμακοβιομηχανίες για διοργάνωση συνεδρίων. Η συνεργασία της Mindwork με τη Novartis Hellas άρχισε, σύμφωνα με τις καταθέσεις, όταν ξεκίνησε «η σχέση του κ. Φρουζή με τον κ. Στουρνάρα, όταν ο τελευταίος ήταν στον ΙΟΒΕ».
Την περίοδο εκείνη ο προστατευόμενος μάρτυρας καταθέτει ότι η Mindwork συνέχισε να αναλαμβάνει τη διοργάνωση σημαντικών συνεδρίων στον χώρο της υγείας» που χορηγούσαν «οι φαρμακευτικές εταιρείες και ιδίως η Novartis». Μόνο που για τη συγκεκριμένη περίοδο (2012-14) «οι χορηγίες της Novartis για διοργάνωση συνεδρίων, τα οποία αναλάμβανε η Mindwork, αυξήθηκαν. Το ύψος των αμοιβών που ελάμβανε η Mindwork ήταν δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τις υπηρεσίες που πρόσφερε στη διοργάνωση των συνεδρίων και εν πολλοίς κάλυπτε χρήματα που δίνονταν ως δώρα στον Ι. Στουρνάρα».
Πέρα από το ένα εκατ. ευρώ που ο μάρτυρας καταθέτει πως πήρε δώρο από τη Novartis ο Γιάννης Στουρνάρας γι’ αυτές τις φερόμενες εξυπηρετήσεις, δώρο φέρεται να έλαβε και ο Γ. Κυριόπουλος: «Από τα χρήματα της αμοιβής της Mindwork ελάμβαναν δώρα και άλλοι κρατικοί αξιωματούχοι, όπως ο Ι. Κυριόπουλος, πρόεδρος της ΕΣΔΥ. Ο τελευταίος εξυπηρετούσε τη Novartis με τις δημόσιες σχέσεις-επαφές του και υπολογίζω ότι έλαβε συνολικά από τη Novartis (περίοδος 2002 έως 2014) τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια ευρώ».
Ο ευνοούμενος καθηγητής του ζεύγους Στουρνάρα
Το Documento είχε αποκαλύψει σε προηγούμενα φύλλα του ότι σε αυτές τις επιστημονικοφανείς εκδηλώσεις που χορηγούνταν αδρά από φαρμακευτικές εταιρείες –φυσικά και από τη Novartis– συμμετείχε συνήθως ένα κλειστό λόμπι καθηγητών ως ομιλητές.
Προεξάρχουσα θέση και κοινός παρονομαστής αυτών των συνεδρίων είναι η ΕΣΔΥ και ειδικότερα ο Ι. Κυριόπουλος. Εμφανίζεται ως συντονιστής του φόρουμ για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας, στο οποίο υπήρξε ομιλητής και ο Γ. Στουρνάρας. Τα συνέδρια αυτά τα διοργανώνει η Mindwork, το σημαντικότερο όμως είναι η ύπαρξη τριών μη κερδοσκοπικών εταιρειών που αποτελούν τους φορείς διοργάνωσης. Ο πρώην κοσμήτορας της ΕΣΔΥ ήταν ομιλητής σε πλείστα πανελλήνια συνέδρια της σχολής καθώς και στο συνέδριο e-Ηealth Forum 2015. Ολα διοργανώθηκαν από την εταιρεία της κ. Στουρνάρα.
Σε έρευνα που είχε κάνει τότε το Documento κατέστη αδύνατο να ανευρεθεί οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα των μη κερδοσκοπικών παραπέμποντας σε συλλόγους-σφραγίδες. Μάλιστα, αποτελούνται από ανθρώπους με άμεση ή έμμεση σχέση με φαρμακευτικές εταιρείες, αφού ήταν υπάλληλοι –νυν και πρώην– φαρμακοβιομηχανιών ή επιστήμονες των οποίων οι έρευνες είχαν χρηματοδοτηθεί από φαρμακοβιομηχανίες.
Καθηγητές στο ξέπλυμα
Δεν ήταν όμως μόνο ο Ι. Κυριόπουλος. Οι μάρτυρες στέκονται στον καθηγητή Οικονομικών Υγείας Ιωάννη Υφαντόπουλο που «χρησιμοποιήθηκε για το ξέπλυμα του χρήματος». Το Ινστιτούτο Πολιτικών και Κοινωνικών Ερευνών «συμφερόντων Υφαντόπουλου… αναλάμβανε προγράμματα (projects) της Νovartis (value dossier) έναντι υπέρογκων (σ.σ.: πολλές φορές) αμοιβών, οι οποίες εν μέρει διοχετεύονταν εν συνεχεία ως δώρα σε μέλη της επιτροπής τιμολόγησης φαρμάκων και προκειμένου να λάβει ο ίδιος παράνομη αμοιβή ως μέλος ο ίδιος της επιτροπής των “σοφών” για τη φαρμακευτική πολιτική στην Ελλάδα, ώστε οι προτάσεις να είναι συμφέρουσες για τη Νovartis».
Οι προβολείς πέφτουν και σε ένα άλλο πρόσωπο που είχε απασχολήσει το Documento για τη σχέση του με τη Novartis: στην αναπληρώτρια καθηγήτρια Οικονομικών Υγείας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Μαρία Γείτονα, από το σπίτι της οποίας ύστερα από παραγγελία Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών κατασχέθηκαν ηλεκτρονικά μέσα αποθήκευσης. Σύμφωνα με τον μάρτυρα, «τον ίδιο ακριβώς ρόλο» με τον Υφαντόπουλο «διαδραμάτισε η καθηγήτρια Μαίρη Γείτονα, η οποία ομοίως ήταν στην ίδια επιτροπή «σοφών» και ήταν απολύτως εναρμονισμένη με τα συμφέροντα και τις προτάσεις της Νovartis».
Το Documento είχε αποκαλύψει τη στενή σχέση της Μ. Γείτονα με τη Novartis. Ηταν πρώην διευθύντρια του ελληνικού παραρτήματος της Διεθνούς Εταιρείας Φαρμαοικονομίας και Ερευνας Αποτελεσμάτων (ISPOR) –στη διοίκησή του ήταν και ο κ. Υφαντόπουλος–, το οποίο κάλυψε τα έξοδα για πάνω από 40 στελέχη του υπουργείου Υγείας που συμμετείχαν σε συνέδριο της ISPOR στο Βερολίνο στις 3-7 Νοεμβρίου 2012. Οπως κατέθεσε η Μ. Γείτονα σε έρευνα της Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης, τα έξοδα καλύφθηκαν από δωρεές της Ελληνικής Εκπαιδευτικής Εταιρείας. Πώς εμπλέκεται όμως η Novartis; Η Μ. Γείτονα στην εξέτασή της δήλωσε ότι η Εκπαιδευτική Εταιρεία βρήκε χρήματα μέσω χορηγιών φαρμακευτικών εταιρειών. Η Novartis μόνο δώρισε 25.000 ευρώ. Επιπλέον η Μ. Γείτονα είχε αναλάβει πλήθος μελέτες με χρηματοδότηση της Novartis.
