Τα μυρμήγκια του Ματάμπελ, στην υποσαχάρια Αφρική, επιτίθενται στις αποικίες των τερμιτών τους οποίους τρώνε κατά εκατοντάδες και μάχονται με τους μεγάλους στρατιώτες των τερμιτών που υπερασπίζονται το είδος τους. Αλλά αυτό που πραγματικά προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον στους επιστήμονες είναι το γεγονός πως τα Ματάμπελ μετά τις μάχες δεν αφήνουν πίσω τους τραυματίες και τους μεταφέρουν ξανά στις φωλιές τους.
Η πρώτη καταγραφή αυτής της συμπεριφοράς έγινε το 2017 και τώρα αποδεικνύεται ότι οι διασώσεις στο πεδίο μάχης είναι μόνο μέρος της ιστορίας. Πίσω στη φωλιά, τα μυρμήγκια φροντίζουν τους τραυματισμένους συντρόφους τους με πρωτοφανή τρόπο.
Κρατώντας απαλά το ακρωτηριασμένο άκρο στη θέση του με τις δαγκάνες τους και τα μπροστινά πόδια, «γλείφουν» την πληγή μέχρι και τέσσερα λεπτά. Αυτή η ανακάλυψη σηματοδοτεί την πρώτη φορά που έχει παρατηρηθεί τέτοια φροντίδα σε τραυματίες από μη ανθρώπινα πλάσματα.
Ο εντομολόγος Erik T. Frank και οι συνάδελφοί του περιγράφουν αυτή τη συμπεριφορά σε ένα έγγραφο που δημοσιεύθηκε σήμερα στο Proceedings of the Royal Society Β. «Δεν πίστευα ότι τα μυρμήγκια θα είχαν τόσο εξελιγμένη θεραπεία για τους τραυματίες – ή ότι ήταν πραγματικά απαραίτητο», δήλωσε στο National Geographic. Όταν ο επιστήμονας είχε δει τη μεταφορά τραυματιών από τα μυρμηγκιά είχε αναρωτηθεί τι σημαίνει αυτό και τι γινόταν μετά κάτω από το έδαφος. Χάρη στις κάμερες που τοποθέτησαν είδαν πως στη φωλιά, τα μυρμήγκια εξετάζουν προσεκτικά τους τραυματισμένους συντρόφους τους, με τις κεραίες τους και μετά αρχίζουν τη θεραπεία.
Αυτή η συμπεριφορά αποδείχθηκε ζωτικής σημασίας: το 80% των τραυματισμένων μυρμηγκιών πέθανε μέσα σε 24 ώρες αν έμενε μόνο του. Αλλά αν φροντίζονταν από τους φίλους τους για περίπου μία ώρα τότε το ποσοστό άλλαζε και το 90% των μυρμηγκιών επιβίωνε.
Είναι ενδιαφέρον ότι 80 τοις εκατό επέζησαν χωρίς θεραπεία όταν τοποθετήθηκαν σε αποστειρωμένο περιβάλλον, οπότε ο Frank θεωρεί ότι οι μολύνσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου και η θεραπεία των μυρμηγκιών τους βοηθούσε να αποφύγουν τις μολύνσεις. Ωστόσο όλη η αυτή η διαδικασία έκρυβε και μια ακόμη ενδιαφέρουσα πτυχή. Αποδείχτηκε πως τα πολύ σοβαρά τραυματισμένα μυρμήγκια έμεναn πίσω και μόνο όσα ήταν σχεδόν βέβαιο πως θα επιβίωναν μεταφέρονταν πίσω.
Το ακόμη πιο εκπληκτικό ήταν μάλιστα πως τα ετοιμοθάνατα μυρμήγκια έδειχναν να μην συνεργάζονται με τους διασώστες σε περίπτωση που επιχειρούσαν τη μεταφορά τους. Μια τέτοια ταξινόμηση έχει νόημα, καθώς εξασφαλίζει ότι τα μυρμήγκια δεν σπαταλούν ενεργεία και πόρους και μέλη που δεν θα κατάφερναν να επιζήσουν.
Η πρακτική τους βεβαία δεν κρύβει αλτρουισμό ή κάποιο είδος συμπόνοιας, αλλά είναι ξεκάθαρα μια στρατηγική για να μην χάνει πολύτιμους στρατιώτες η αποικία καθώς οι τραυματίες ρίχνονται και πάλι στη μάχη.
