Στην πόλη του Ηρακλείου, μέσω του δήμου, αποδίδεται από την κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία ένα μεγάλο μέρος της παραλιακής περιοχής, όπως ανακοινώνει ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου. Με τον τρόπο αυτό δίνεται λύση σε μια διαμάχη δεκαετιών ανάμεσα στις δημοτικές αρχές της πόλης και στις διοικήσεις του λιμανιού, που συχνά έφταναν να λύνονται ακόμα και μέσω της Δικαιοσύνης.
Όπως αναφέρει ο ΟΛΗ, όλη η περιοχή στην οποία συμπεριλαμβάνονται η Παραλιακή Λεωφόρος, Μπεντενάκι- αποκλειστικά ο χώρος με τις πέργκολες, Ανατολικά Νεώρια, Λαβύρινθος, και οι εκτάσεις νοτίως του παραλιακού δρόμου, εξέρχεται της χερσαίας ζώνης ώστε να αποδοθεί με τις νόμιμες διαδικασίες στην ευθύνη και αρμοδιότητα του δήμου Ηρακλείου από το αρμόδιο Υπουργείο. Το Λιμενικό Περίπτερο χαρακτηρισμένο ήδη ως διατηρητέο μνημείο, συνδέεται αναπόσπαστα με την ιστορία του Λιμενικού Ταμείου από το οποίο και ανεγέρθηκε, ενώ ήδη έχει εκπονηθεί διαγωνισμός για την μελέτη αποκατάστασης του και έχει κατακυρωθεί σε ανάδοχο μελετητή.
Στην περιοχή των «Θαλασσινών» ήδη η ΟΛΗ ΑΕ με απόφαση του ΔΣ έχει ζητήσει την εξαίρεση από τη χερσαία ζώνη του τμήματος του δρόμου που διέρχεται δια μέσου της χερσαίας ζώνης.
Ως προς τα ανατολικά και δυτικά Νεώρια, τον Κούλε, Μπεντενάκι, Λαβύρινθο και το Ενετικό Λιμάνι, που τελούν υπό την εποπτεία και αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, συμφωνήθηκε να αναζητηθεί η νομική φόρμουλα για τη συνεργασία μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, του Δήμου Ηρακλείου και της ΟΛΗ ΑΕ, για την αξιοποίηση και ανάδειξη τους προς όφελος τόσο των μνημείων όσο και της πόλης και του λιμανιού.
Η ανακοίνωση της διοίκησης του ΟΛΗ
Με αφορμή σχετικά δημοσιεύματα και προς ενημέρωση των πολιτών επιθυμούμε να προβούμε σε ορισμένες απαραίτητες και χρήσιμες διευκρινίσεις και πληροφορίες ως προς την οργάνωση, λειτουργία, σχεδιασμό του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου.
Ο Οργανισμός είναι ανώνυμη εταιρεία κοινής ωφέλειας με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, υπό την εποπτεία του Υπουργού Ναυτιλίας. Σκοπός της Εταιρείας είναι η διοίκηση και η εκμετάλλευση των χώρων της Ζώνης Λιμένα δικαιοδοσίας της, όπως αυτή καθορίστηκε: α) Με την με αριθμ. 3413/17-01-2001 απόφαση καθορισμού χερσαίας ζώνης (χερσαία ζώνη 1948) του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας (ΦΕΚ τεύχος Β, φύλλο 1447/22-10-2001), β) την υπ΄ αριθμ. 9951/2007 απόφαση εξομοίωσης χώρων λιμένος με Χερσαία Ζώνη Λιμένος του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Κρήτης (ΦΕΚ τεύχος ΤΑΑΠΘ, φύλλο 233/2007).
Η κινητή και ακίνητη περιουσία του Λιμενικού Ταμείου περιήλθε στην Ανώνυμη Εταιρεία, ως καθολικό διάδοχο του. Με την από Δεκέμβριος 2002 σύμβαση παραχώρησης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ανώνυμης εταιρείας «ΟΛΗ ΑΕ» προβλέφθηκε η εκ μέρους του Δημοσίου παραχώρηση προς τον ΟΛΗ ΑΕ για 40 έτη, αρχόμενη από την ημερομηνία υπογραφής και λήγουσα την αντίστοιχη ημερομηνία του έτους 2042, του αποκλειστικού δικαιώματος χρήσης κι εκμετάλλευσης των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του Λιμένα Ηρακλείου (άρθρο 1.1), όπως ορίζονται στο άρθρο 2 της σύμβασης, έναντι ανταλλάγματος (άρθρο 5).
Όπως προκύπτει άλλωστε από τις διατάξεις του ήδη ισχύοντος ν. 2971/2001, σε συνδυασμό με το άρθρο 137 παρ. 1 του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, οι περιλαμβανόμενοι στη χερσαία ζώνη λιμένος χώροι, δηλαδή ο αιγιαλός και οι συνεχόμενοι παραλιακοί, αποτελούν κοινόχρηστους χώρους που ανήκουν κατά κυριότητα στο Δημόσιο, προοριζόμενους μόνο για έργα και εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν την εμπορική, επιβατική, ναυτιλιακή, τουριστική και αλιευτική κίνηση και γενικότερα τις λειτουργικές ανάγκες του λιμένος.
Ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου δυνάμει των ανωτέρω έχει το αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των χώρων της χερσαίας ζώνης και η κυριότητα τους παραμένει στο Ελληνικό Δημόσιο. Σε κάθε δε χαρακτηρισμένο μνημείο αρμοδιότητα εξακολουθεί να έχει το Υπουργείο Πολιτισμού με τις συναρμόδιες Υπηρεσίες του πχ Κούλες, νεώρια.
Κατόπιν των ανωτέρω η σημερινή Διοίκηση της ΟΛΗ ΑΕ, με αίσθημα ευθύνης και πάντα με γνώμονα το υπέρτερο δημόσιο συμφέρον, από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε καθήκοντα, συστηματικά και με σχεδιασμό προωθεί την ανάπτυξη του λιμανιού και την ουσιαστική συνεργασία με το Δήμο Ηρακλείου σε σειρά κρίσιμων ζητημάτων. Απεκατέστησε έτσι ένα θετικό κλίμα, που τα προηγούμενα χρόνια είχε διαταραχθεί και είχε οδηγήσει σε δικαστικές διαμάχες και πάγωμα διαδικασιών σε βάρος τόσο της πόλης όσο και της ανάπτυξης του λιμένα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της παντελούς έλλειψης συνεργασίας και του κακού κλίματος των προηγουμένων ετών αποτελεί η διαδικασία έγκρισης του Γενικού Προγραμματικού Σχεδίου Ανάπτυξης (master plan) του λιμένα. Η διαδικασία αυτή είχε ήδη εκκινήσει από τις προηγούμενες διοικήσεις, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου Ηρακλείου με αποτέλεσμα την εκ μέρους του υποβολή αίτησης ακύρωσης στο ΣτΕ. Κατόπιν αυτής έχει εκδοθεί η υπ αριθμ. 716/2015 απόφαση του ΣτΕ η οποία έκρινε ότι οι όροι δόμησης και χρήσης γης του master plan πρέπει να περιλαμβάνονται σε Προεδρικό Διάταγμα και δεν αρκεί Υπουργική Απόφαση που κυρώνει την έγκριση της ΕΣΑΛ (για τους όρους δόμησης και χρήσεων γης δημοσιευμένη στο ΦΕΚ) ή απλή έγκριση της και ουσιαστικά πάγωσε κάθε περαιτέρω διαδικασία μέχρι τώρα.
Σήμερα με τη σύμφωνη πλέον γνώμη του Δήμου Ηρακλείου προωθείται η επικαιροποίηση του master plan του λιμανιού, ώστε κατόπιν των σχετικών γνωμοδοτήσεων και έγκρισης από την ΕΣΑΛ να εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα.
Με την πολεοδόμηση της χερσαίας ζώνης διασφαλίζεται η νομιμότητα με τον καθορισμό χρήσεων γης και όρων δόμησης και προωθείται η ήπια και ανταποδοτική ανάπτυξη και όχι η απαξίωση, ο μαρασμός και εν τέλει το ξεπούλημα που προωθείτο συστηματικά τα προηγούμενα χρόνια με σχεδιασμούς για τεράστιες κτιριακές εγκαταστάσεις, ξενοδοχεία κλπ και τη δημιουργία μιας πόλης μες την πόλη την οποία θα ανταγωνιζόταν και θα δίδονταν σε ιδιώτες.
Ως προς το θέμα της αξιοποίησης των λιμανιών άλλωστε ο αρμόδιος Υπουργός Ναυτιλίας κ. Π. Κουρουμπλής κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στο Ηράκλειο, δήλωσε ρητά ότι το μοντέλο ιδιωτικοποίησης των Οργανισμών που είχε ακολουθηθεί έως τώρα (βλπ ΟΛΠ, ΟΛΘ) δεν θα συνεχιστεί αλλά εφεξής θα παραχωρούνται και μόνο επιμέρους, διακριτές δραστηριότητες σε ιδιώτες προς αξιοποίηση και όχι το σύνολο της λιμενικής λειτουργίας και του Οργανισμού.
Κατόπιν της εξαγγελίας του Πρωθυπουργού και της πολιτικής βούλησης της σημερινής Διοίκησης σε συνεργασία με το Δήμο προωθείται η τροποποίηση της χερσαίας ζώνης ώστε να ικανοποιηθεί ένα χρόνιο και πάγιο αίτημα των φορέων του Ηρακλείου και να αποδοθούν τελικά στην πόλη οι απαραίτητοι για τη λειτουργία της χώροι. Ήδη, κατόπιν διαδοχικών συναντήσεων, πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων, υπάρχει ένα πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ του Οργανισμού και του Δήμου για τους εξαιρούμενους από τη χερσαία ζώνη χώρους και έχει εκκινήσει η σχετική διαδικασία.
Στην διαχείριση της ΟΛΗ ΑΕ, κατόπιν του ως άνω πλαισίου προτείνεται να παραμένουν τα κατωτέρω ακίνητα, με τη διαμόρφωση, επί του περιγράμματος των εν λόγω κτιρίων μετά των απαραιτήτων χώρων πέριξ αυτών, μιας εδαφικής νησίδας εξομοιούμενης με χερσαία ζώνη (δεν θα έχει εδαφική συνέχεια με την κύρια χερσαία ζώνη) η οποία θα παραμείνει στην δικαιοδοσία της ΟΛΗ ΑΕ.:
1 Το τμήμα που περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις του αντλιοστασίου και των δεξαμενών θα παραμείνει στην διαχείριση και κυριότητα της ΟΛΗ ΑΕ γιατί εξυπηρετεί ζωτικές λιμενικές λειτουργίες υδροδότησης.
- Τα κτίρια του Θεατρικού Σταθμού, ΚΤΕΛ, ΕΚΑΒ, ανεγέρθησαν από το 1935, ως αποθήκες του λιμανιού, με έξοδα και επιμέλεια του ΛΤΗ που ενήργησε και τις εργασίες της πρόσχωσης (ήτοι πριν και από τον καθορισμό της πρώτης χερσαίας ζώνης του 1937), καθώς επί των προσχώσεων οικοδομήθηκαν. Τα κτίρια αυτά είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με την ιστορία και την ανάπτυξη του λιμανιού και πρέπει να παραμείνουν στην αρμοδιότητα του ΟΛΗ ΑΕ καθώς εξυπηρετούν την εύρυθμη και ποιοτική λειτουργία ενός σύγχρονου λιμένα και της εταιρείας. Ο Θεατρικός Σταθμός παραχωρείται στο Δήμο Ηρακλείου, ενώ το κτίριο που χρησιμοποιεί σήμερα το ΚΤΕΛ μετά την αποχώρηση του θα αξιοποιηθεί για χρήσεις πολιτισμού.
Όλο το εναπομείναν τμήμα, συμπεριλαμβανομένου και του δρόμου (Παραλιακή Λεωφόρος, Μπεντενάκι- αποκλειστικά ο χώρος με τις πέργκολες, Ανατολικά Νεώρια, Λαβύρινθος, και οι εκτάσεις νοτίως του παραλιακού δρόμου), εξέρχεται της χερσαίας ζώνης ώστε να αποδοθεί με τις νόμιμες διαδικασίες στην ευθύνη και αρμοδιότητα του δήμου Ηρακλείου από το αρμόδιο Υπουργείο. Το Λιμενικό Περίπτερο χαρακτηρισμένο ήδη ως διατηρητέο μνημείο, συνδέεται αναπόσπαστα με την ιστορία του Λιμενικού Ταμείου από το οποίο και ανεγέρθηκε, ενώ ήδη έχει εκπονηθεί διαγωνισμός για την μελέτη αποκατάστασης του και έχει κατακυρωθεί σε ανάδοχο μελετητή.
Στην περιοχή των «Θαλασσινών» ήδη η ΟΛΗ ΑΕ με απόφαση του ΔΣ έχει ζητήσει την εξαίρεση από τη χερσαία ζώνη του τμήματος του δρόμου που διέρχεται δια μέσου της χερσαίας ζώνης.
Ως προς τα ανατολικά και δυτικά Νεώρια, τον Κούλε, Μπεντενάκι, Λαβύρινθο και το Ενετικό Λιμάνι, που τελούν υπό την εποπτεία και αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, συμφωνήθηκε να αναζητηθεί η νομική φόρμουλα για τη συνεργασία μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, του Δήμου Ηρακλείου και της ΟΛΗ ΑΕ, για την αξιοποίηση και ανάδειξη τους προς όφελος τόσο των μνημείων όσο και της πόλης και του λιμανιού.
Είναι ξεκάθαρο από τα ανωτέρω πως σήμερα το λιμάνι μας με στοχευμένες κινήσεις, μέσα από το διάλογο, τη συνεργασία και τη συναντίληψη σε επιμέρους κρίσιμα ζητήματα, εισέρχεται δυναμικά σε μια νέα εποχή, ανοίγοντας μια νέα σελίδα στη μακρά ιστορία του, προσφοράς στον τόπο, στην οικονομία, στον πολιτισμό.
