Τελετή μνήμης για όλους εκείνους που κρατήθηκαν όμηροι στη Στοά «Μακάσι», διοργανώνουν, η Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου και ο Δήμος Ηρακλείου, σήμερα Σάββατο 14 Ιουνίου 2014 στις 11:00 το πρωί. Η εκδήλωση θα γίνει στο χώρο της Ενετικής Πύλης «Μακάσι», επί της οδού Νικολάου Πλαστήρα, κάτω από τον Προμαχώνα Μαρτινέγκο (Τάφος Ν. Καζαντζάκη).
Η στοά Μακάσι βρίσκεται κάτω ακριβώς από τον προμαχώνα του Μαρτινέγκο. «Μακάσι» – κλειδούχο- την ονόμαζαν οι Τούρκοι. Είναι συνολικού μήκους 110μ. και ένωνε το εσωτερικό της πόλης με το χώρο της ανατολικής χαμηλής πλατείας του προμαχώνα Μαρτινέγκο. Είναι μια από τις πολλές στρατιωτικές στοές του ενετικού οχυρωματικού περιβόλου που εξυπηρετούσε αποκλειστικά στη διακίνηση των στρατιωτών από το εσωτερικό της πόλης προς τον ανοιχτό χώρο της χαμηλής πλατείας του αντίστοιχου προμαχώνα όπου τοποθετούνταν τα κανόνια που προστάτευαν τον απέναντι προμαχώνα και την αντίστοιχη τάφρο.
Την εποχή της γερμανικής κατοχής, η στοά χρησιμοποιήθηκε ως προσωρινός χώρος κράτησης των αιχμαλώτων οι οποίοι στη συνέχεια μεταφέρονταν στα στρατόπεδα. Όπως ανέφερε στην ομιλία του στην τελετή μνήμης του 2009, ο εκπαιδευτικός Γεώργιος Πατεράκης, στις 15 Ιουλίου 1943 οι Γερμανοί συνέλαβαν 300 ομήρους από το Ηράκλειο. Ήταν το επονομάζόμενο «Μεγάλο Μπλόκο της Κρήτης». Μετά από ολιγοήμερη κράτησή τους στη στοά Μακάσι, φορτώθηκαν στο ιταλικό ατμόπλοιο MADONNA για τις φυλακές της Δραπετσώνας. Απ’ εκεί με το ίδιο πλοίο στη Θεσσαλονίκη, και σιδηρο-δρομικώς μέσω Βουλγαρίας προωθήθηκαν στο στρατόπεδο ΖΕΕΜΟΥΝ της Γιουγκοσλαβίας. Οι περισσότεροι, κατέληξαν στο στρατόπεδο ΜάουτΧάουζεν, 4-11-1943, όπου βρήκαν μαρτυρικό θάνατο.
Από τις 30 Απριλίου μέχρι αρχές Μαΐου 1944, μέσα στα άλλα αντίποινα για την Απαγωγή του στρατηγού Κραϊπε, οι Γερμανοί συνέλαβαν άλλους 400 πατριώτες από όλη την Κρήτη (Ελληνοορθόδοξους και κυρίως Ελληνοεβραίους). Τους φυλακίζουν στη στοά Μακάσι, όπου, όπως και οι προηγούμενοι διαβιούν σε άθλιες συνθήκες. Κλειδωμένοι στη συνέχεια, στα αμπάρια, ενός σαπιοκάραβου οι κρατούμενοι ξεκίνησαν το μοιραίο ταξίδι τους. Κατά την μεταφορά τους για τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, όμως πνίγηκαν στο δρόμο τους όλοι, όταν τορπιλίστηκε, το πλοίο τους μεσοπέλαγα, από βρετανικό υποβρύχιο του Συμμαχικού στόλου την 9η Ιουνίου 1944.
